10-7-7- پاراتیروئید
از پارا تیروئید گاوی بدست می آید که از کزازهایی که معمولاً بدنبال برداشتن این غده ها در بدن انسان بوجود می آید جلوگیری می کند.
11-4-7- غده صنوبری
غده صنوبری گوشت حیوانات برای تحقیقات در زمینه های مختلف بکار می رود که عمداً در کارهای تجربی به منظور تحریک پیشرفت روانی و جسمی در یک سری بچه های عقب افتاده و در درمان بیماریه های جنون حیوانی بکار برده می شود.
12-4-7- جفت جنین
یک محصول بدست آمده از جفت گاوی است که در بعضی اوقات برای شروع جریان شیر بکار می رود. به خصوص زمانی که بعد از تولید بچه جریان ترشح شیر دچار نقص می شود.
13-4-7- غده پروستات
پروستات گاوی نر به عنوان یک منبع مطالعاتی درباره یک ماده که در موارد خاصی برای بیماریهای پروستات و بیضه کاربرد دارد.
14-4-7- طناب نخاعی (مغز حرام)
طناب نخاعی منبع اولیه گلسترول است که بعنوان ماده اولیه و شروع تهیه هورمونهای جنسی به کار می رود.
15-4-7- طحال
طحال بدست آمده از گوساله و گوسفند برای درمان مالاریا، حصبه، کم خونی و دیگر بیماریهای خونی و سیستم لنفاوی بکار می رود.
16-4-7- معده
پسین که از آستری معده تهیه می شود در یک زمان بطور وسیع برای کمک به هضم غذا و حرکات دودی معده بکار می رود. همچنین لتیکت از پوشش معده گوساله ساخته
می شود که یک آنزیم حد واسط ضمیمه ای برای رژیم غذایی نوزادان و به هضم شیر کمک می کند. همچنین در پنیر سازی برای دلمه کردن شیر از آن استفاده می کنند.
17-4-7- بیضه
هپالوروئیدز، آنزیمی است که از بیضه گاو نر به دست می آید که یک عامل گسترش است که به همراه سایر داروها و به منظور افزایش اثر آنها بکار می رود. دارو قابلیت عبور از پوشش ژلاتینی سیمان مانندی که اطراف سلولهای بدن است را دارد. بنابراین به محلول ها کمک می کند تا سریعتر منتظر شده و یکنواخت شوند.
18-4-7- تیموس
عصاره تیموس گوسفند و گوساله به عنوان مکمل همراه با عصاره تیروئید بکار می رود.
19-4-7- تیروئید
عصاره تیروئید و تیروئید خشک شده در انسانها برای درمان نقص کارکرد این غده مهم به کار می رود. برای درمان بیمارانی که عمل جراحی برداشتن تیروئید را انجام داده اند و برای کسانی که دچار کاهش فشار خون هستند این دارو همچنین در درمان مکسیدم بکار می رود.
4-8- پشم و مو
پشم گوسفندان به خصوص پشم نژاد تیپ پشمی آنقدر مورد توجه بوده که گاهی از صورت فراورده های فرعی دام خارج و به عنوان محصولات اصلی دام در می آیند. در برخی از کشورها پشم بعنوان ثروت ملی محسوب می شود. لذا سعی گردیده در مراحل مختلف میزان محصول را در هر گوسفند در مدت کوتاه به اندازه قابل ملاحظه ای بالا ببرند . بر طبق آمار سال 58 ، از هر گوسفند استرالیایی به طور متوسط 5 کیلوگرم پشم بدست می آید. (در بعضی از انواع مرینوس بین 12-9 کیلوگرم ) طبق تجربیات بدست آمده اصلاح دام در مورد یک فرآورده سبب بهبودی فرآورده های دیگر می شود.
1-4-8- انواع پشم
پشم مقراضی: به پشمی گفته می شود که از حیوان زنده چیده می شود که اینگونه پشمها هم در صنعت قالیبافی و هم در صنعت نساجی مورد استفاده قرار می گیرد.
پشم دباغی : این گونه پشم بعد از کشتار از حیوان مرده بدست می آید و فاقد ارزش است.
2-4-8- آمار تولید استرالیا
استرالیا عمده ترین مرکز پرورش گوسفند دنیاست که در حدود 6/1 کل گوسفندان دنیا را دارد و با تولید نسبی 5 کیلوگرم پشم در هر راس بیش از 4/1 محصول ارائه شده به بازارهای دنیا را تولید و عرضه می کند.
3-4-8- ساختمان شیمیایی پشم
پشم تشکیل شده از: الیاف پشم، چربی پشم، عرق پشم و مواد خارجی 95% الیاف پشم از پروتئین های رسته ای بنام کراتین تشکیل شده که در اغلب حلالها غیر محلول است. ترکیب کراتین پشم های مختلف با یکدیگر متفاوت است. ترکیب کراتین به قرار زیر است:
کربن 5/50% - H 8/6% - Nketratin 6/1% - O 20% - S 4/5%
چربی پشم و عرق پشم را عرق چرب می گویند. ترشحات غدد عرق با سلولهای مرده چربی مخلوط شده و عرق چرب را تولید می کند چربی خالص پشم به نام لانولین خوانده می شود که بصورت ماده خمیری می باشد و به عنوان ماده اصلی مخلوط کننده کرمهای طبی و ارایشی مورد استفاده قرار می گیرد. برای پشم چینی انتخاب فصل مناسب اهمیت زیادی دارد (از اردیبهشت تا تیرماه)
4-4-8- لانولین Woolfat lanolin
چربی پشم یا لانولین عبارتست از چربی پشم تصفیه شده بی آب که از مواد موجود در پشم گوسفندان می باشد. برای جدا کردن چربی پشم روشهای مختلفی وجود دارد که بهترین آ،ها استفاده از حلالهای مختلف می باشد، مثل الکل هگزان و غیره . عمل جداسازی لانولین از پشم در اتوکلاو صورت می گیرد که پس از جداسازی حلال کندانس لانولین و بازیابی می شود.
مقدار لانولین در پشم:
تجربه نشان داده که از 30 گرم پشم 16/2 گرم چربی بدست می آید. به عبارت دیگر از هر 1000 گرم پشم 72 گرم چربی حاصل می شود. با توجه به اینکه معدل میزان پشم قابل استفاده برای هر گوسفند 5/1 کیلو می باشد با احتساب دبح 000/000/30 گوسفند در سال میزان پشم و روغن حال به شرح زیر محاسبه می شود:
کیلو پشم 000/000/45 = 5/1
که تولید لانولین حدود 000/240/3 کیلو خواهد شد.
با توجه به مواد مصرف مختلف در صنایع آرایشی و غیره، در صورت عدم توجه به بازاریابی لانولین از پشم و به هدر رفتن این میزان، مقدار قابل توجهی ارز نیز برای وارد کردن آن نیز پرداخت شود.
5-4-8- موی بدن گاو
موی بدن گاو، ماده اولیه مفید و ارزنده برای صنایع مختلف می باشد در موقع کشتار باید توجه نمود که موها نباید به مواد دیگری از جمله خون و چربی آغشته گردند. موهای دم بالای 15 سانتی متر ارزش بیشتری برای کار دارند.
هر دم گاو دارای 30-20 گرم و هر گوش گاو دارای 5/0 گرم مو می باشد. این موها را می توان با نمک زدن نگهداری و سپس در کارخانه پس از شستشو از آنها استفاده نمود. برای مثال می توان قلم موی رنگ زنی و غیره از آنها بدست آورد. جدول زیر مواد مختلف مصرف مو را نشان می دهد:
سیمهای ویلن
4-9- شاخ - سم و پاچه گاو
1-4-9- شاخ و سم: مواد تشکیل دهنده شاخ و سم عبارتند از کراتین و کولاکن و مواد معدنی از جمله ترکیبات کلسیم و فسفر و چربی.
در موقع ذبح شاخ و سم باید با احتیاط جدا شوند. مواد اضافی همراه نداشته باشند بطور متوسط هر گاو دارای 900/1کیلوگرم و گوساله دارای 125/0 کیلوگرم شاخ و سم باشند. شاخ و سم باید در هوای آزاد خشک شوند و رطوبت آنها نباید از 20% بیشتر باشد. جهت حمل و صادرات باید با نمک آغشته شوند. در جدول زیر مصارف آن در صنایع مختلف نشان داده شده است:
شاخ و سم کف آتش نشانی وسائل تزئینی - گلدان چاقوی پاکت بازکنی کادو و اجناس محلی لوازم آزمایشگاهی و داروخانه قاشق کوچک آزمایشگاهی و لوازم مربوط به آزمایشگاه قاشق و چنگال سالادخوری قاشق کوچک تخم مرغ خوری دکمه - گیره سر- شانه مواد زائد وپس مانده پودرشاخ،کودشاخ
2-4-9- پاچه گاو
پاچه گاو را پس از جدا کردن در آب 70-68 درجه قرار داده تا سم و موهای آن نرم و پوست آن کنده شود که اصطلاحاً به پوست آن Mannchette می گویند. که بخصوص در صنایع کالباس سازی مصرف می شود. پس از جدا کردن پوست و سم و پشم و پاچه را در آب گرم می شوند و آنرا برای حمل در یخچال نگهداری می کنند. نمک زدن و آغشته کردن به مواد شیمیایی مجاز نمی باشد. از پاچه گاو روغن Klauenol استخراج می شود که از این روغن در صنایع آرایشی و داروسازی می توان مواد مختلف زیادی بدست آورد. همچنین این روغن مواد اولیه ای است برای بدست آوردن روغنهای مخصوص و با ارزش ماشینهای ظریف.
در زیر خواص شیمیایی و فیزیکی این روغن نشان داده شده است:
عدد اسیدی 6 نقطه انجماد ge 26-24 جیوه
عدد یدی 73-67 اسید چرب -------
میزان آب حداکثر 1% فساد پذیری منفی
مواد زائد پروتئین منفی
طرح احداث واحد زهتابی
کلیات مربوط به روده:
کانال روده بصورت شلنگ مانندی است که از یکطرف به معده و از طرف دیگر به مقعد متصل می باشد. روده از دو بخش تشکیل گردیده است. روده ابتدایی و روده انتهایی، از آنجا که روده ابتدایی دارای قطر کوچکتری است به آن روده نازک گویند. و به روده انتهایی روده کلفت گفته می شود.
روده نازک از خروجی معده شروع می شود. ابتدای روده کلفت را که به انتهای روده نازک وصل می شود روده کور (appendix) نامیده می شود. دیواره روده از سه پوست تشکیل گردیده پوسته داخلی، پوسته میانی، پوسته عضلانی و پوسته بیرونی (serosa). پوسته میانی (عضلانی) از دو لایه تشکیل شده که حالت سفتی و الاستیک روده را باعث
می شوند. طول کل روده بستگی به نوع دام دارد. طول روده گاو 20 برابر طول روده بز و گوسفند 25 برابر است از طول بدن دام. بعبارت دیگر طول روده گاو 39-63 متر، طول روده گوساله 33-43 متر، طول روده گوسفند و بز 42-6/19 متر قطر 6-5 سانتی متر، طول روده نازک گاو 49-40 متر قطر 6-5 سانتی متر، طول روده نازک گوساله 36-27 متر و قطر آن 6-5 سانتی متر، طول روده نازک گوسفند 34-2/21 متر قطر 5/2 -2 سانتی متر، طول روده نازک بز 5/25-4/17 متر و قطر آن 5/2-2 سانتی متر، طول روده کلف بز و گوسفند 6-4 متر، طول روده کورگاو 6/0-5/0 متر و طول روده کور بز و گوسفند 3/0 - 25/0 متر است.
روده باید بلافاصله پس از ذبح تمیز گردد (دستکش) زیرا بدلیل مواد درونی آ، که دارای 5/6 - 6 = PH و مملو از میکروارگانیسم می باشد. سریع الفساد بوده و موجب از بین رفتن روده ه با بوی متعفن بسیار شدیدی همراه است می شود. روده علاوه بر مصرف در صنایع غذایی بعنوان پوشش سوسیس و کالباس در صنعت پزشکی نیز به عنوان نخ بخیه (katgut) مصرف دارد. از آنجا که محتویات درون روده محیط مناسب برای رشد میکروارگانیسم ها می باشد، لذا باید در بکارگیری آن برای صنایع غذایی و پزشکی دقت کافی بعمل آورد و کاملاً استریل گردد.
در کشورهای اروپایی به خصوص آلمان و اتریش از روده برای پر کردن کالباس و سوسیس استفاده می شود و این دو کشور برای سوسیس و کالباس های مختلف از روده های متفاوت استفاده می کنند. مثلا کالباس جگر و خون را در روده های ارزان خوک جای می دهند و در مقابل از روده گوسفند برای انواع کالباس های درجه یک استفاده می کنند. از روده اسب در کشورهای ایتالیا و مجارستان برای کالباسهای اسلامی (salami) و مارتادلا (Martadella) استفاده می شود. در کشور یونان از روده و شکمبه به عنوان پیش غذا استفاده می شود و در چین همراه با گوشت مقداری روده برای پخت به فروش می رسد.
مهمترین مصرف دیگر روده، درکارخانجات زه سازی می باشد که از آن ادوات موسیقی درست می کنند برای تهیه سیمهای ادوات موسیقی ابتدا روده های پاک شده را به مدت 24 ساعت در آب تازه قرار داده تا مواد چربی و غیره جدا شود و بعد از مدت یک هفته آنها را در محلول قلیایی قرار داده و پس از آن برای ساخت سیمهای ویولن و سنتور و غیره به مصرف می رسانند. از روده های سخت برای ساخت راکت تنیس استفاده می شود. مصرف دیگر روده تهیه نخ بخیه (katgut) می باشد که برای این منظور از روده گوسفند استفاده می شود. برای استرلیزه کردن روده در مصرف نخ بخیه از محلول 5 گرم ید و 5 گرم کالیم ید در 500 cc آب باید استفاده کرد.
در صنعت داروسازی از روده بعنوان دارو برای بیماران Tuberhulose استفاده می شود. از روده نیز در قدیم condom تهیه می شده است. بر اساس گزارشات کارخانه Sumuelundy بر طبق Patert شماره pr. P. 30654 از روده می توان مواد جایگزینی برای مواد زیر تهیه نمود:
گوتابرکا Gutapenka مواد اولیه کارخانجات آدامس سازی (در حال حاضر سقز سازی ایران از این ماده استفاده می کند) است.
کائوچو kautschuk ، چرم leder ، سلولز cellulose ، طناب ianen ، دستکش Hand schuhen و غیره.
تمیز کردن روده از مواد درونی و کالیبره کردن آن اگر با دقت کافی صورت نگیرد موجب پارگی روده و در نتیجه بی ارزش شدن آن می گردد. نازکی و کلفتی روده بستگی به نوع تغذیه دام دارد از آنجائیکه گوسفندان ایرانی از علفهای خشک تغذیه می کنند دارای روده نازکتری نسبت به سایر کشورها هستند و همین موضوع موجب گردیده که دارای ارزش بیشتری باشند. در حال حاضر پروسس تمییز کردن روده همانگونه که مفصلا بعدا اشاره خواهد شد بصورت دستی و سنتی صورت می گیرد و تا کنون ماشینی نگردیده است.
پروسس عمل آوری روده
جدا کردن روده از شکمبه و دستکشی: اولین مرحله انجام عملیات مختلف بر روی روده جداکردن روده از شکمبه می باشد که این عمل در حال حاضر در کشتارگاههای صنعتی و زهتابی های داخل کشور به دو صورت انجام می شود:
الف- جدا کردن روده روی لاشه و بر روی خط کشتار: در حال حاضر در کشتارگاه زیاران به این صورت عمل می کند و سپس کارگر دیگر با کشیدن همزمان دو سر روده عمل جدا کردن روده را انجام می دهد و پس از رسیدن به وسط روده و جدا شدن کامل روده عمل دست کشی روده را انجام می دهد که با کشیدن روده به سمت خود و کشیدن یک دست بر روی محتویات داخل آن از دو سر باریک و کلفت آن خارج شده و در انتها روده را سربند می کند که این عمل باعث می شود که روده باز نشود. بعد از تکرار این عمل به دفعات کاگر شروع به دسته بندی روده ها می نماید و روده های گوسفندی را در دسته های 10 تایی و روده های بزی را در دسته های 5 تایی می بندد که با این عمل روده های گوسفندی و بزی از هم جدا می گردد. پس از دسته بندی روده ها آنها را در بشکه هایی که برای حمل روده ها به سالن زهتابی در نظر گرفته شده قرار می گیرد و در پایان کشتار به سالن زهتابی انتقال می یابد.
ب- جدا کردن روده از شکمبه: بعد از جدا شدن امعاء و احشاء از لاشه:
روش دیگری برای جداسازی روده از شکمبه به این صورت می باشد که پس از جداسازی کل امعاء و احشاء و انتقال آنها به بخش مربوطه از طریق شوت، ابتدا این امعاء و احشاء روی میزی که در انتهای شوت واقع شده قرار می گیرد و سپس کارگر با جدا کردن روده از شکمبه مانند روش قبل شروع به جداسازی و دست کشی روده می نماید.
با توجه به دو روش فوق و در نظر گرفتن مسائل بهداشتی روش دوم از نظر ایجاد آمادگی کمتر در محیط سالن و محیط لاشه روش مناسبتری برای انجام این عمل می باشد.
نکته مهم در این مرحله مهارت کارگران می باشد که در صورت نداشتن مهارت کافی برای انجام این عمل درصد ضایعات روده بالا می رود و باعث پاره شدن و یا معیوب شدن روده ها می گردند.
قرار دادن روده در حوضچه (کباد) تا آماده شدن روده:
بعد از عمل دست کشی روده ها در بشکه های پلی اتیلن به بخش زهتابی انتقال می یابد در اینجا نیز همانطور که در قسمت دست کشی روده ها به دسته های 10 تایی برای گوسفند و 5 تایی برای بز تقسیم شدن به همان صورت در کباد قرار می گیرد. در حوضچه روده ها به همراه آب شش باقی می ماند تا سه لایه آن راحتر از هم جدا شود.
آب شستشوی حوضچه نیز در اصل آب باقی مانده از عمل آوری روده های روز قبل
می باشد و دارای محیطی اسیدی می باشد که دارای PH در حدود 8/5% می باشد که بعلت وجود همین مقدار اسید و آنزیمهای موجود در روده لایه های روده از هم جدا
می گردند . در کل نحوه عملکرد به این صورت میباشد که پس از انتقال روده ها به حوضچه و ماندن در آب شستشوی در حدود 24 ساعت برای فصل گرم و 72-42 ساعت برای فصل سرد روده آماده انجام عملیات بعدی می شود. که معمولاً بعد از 24 ساعت بعلت ایجاد بوی تعفن شدید و از طرفی جلوگیری از تاثیر زیاد محیط اسیدی بر روی روده آب شش کباد تخلیه شده و آب جدید به آن اضافه می شود. معمولاً حجم مقدار آب شستشوی موجود در کباد 20% حجم روده ها را تشکیل می دهد،بصورتی که بتواند تا حدی روی روده ها را بپوشاند. بیشترین بوی متصاعد شده در سالن زهتابی مربوط به این قسمت از عملیات می باشد.در صورتی که بتوان بجای آب شش مورد استفاده از مواد شیمیایی با همان خواص استفاده کرد و هنگام دست کشی نیز یکبارمحتویات داخل روده را با آب خارج نمود،تاحدودزیادی ازایجادبوهای نامطلوب درسالن جلوگیری می نماید. با توجه به شرایط محیطی این قسمت از نظر آلودگی محیط و بوهای متصاعد شده در این قسمت بهتر است که این قسمت از سایر قسمتهای بخش زهتابی جدا شود یا بصورتی بخشهای کثیف و تمییز سالن متمایز شود.
آبگیری:
پس از ماندن روده در (کباد) حوضچه به مدت 24 ساعت برای هوای گرم و 72-42 ساعت برای هوای سرد، مرحله آبگیری شروع می شود در این مرحله ابتدا کارگر دسته های روده را به لگن انتقال داده و لگن را بر روی حوضچه قرار می دهد که به همین منظور سبد حوضچه در قسمتهایی که کارگران می ایستند باید دارای پهنای بیشتری باشد تا لگن به راحتی روی آن قرار گیرد. سپس گره مربوطه به یک دسته را باز و با برداشتن یک رشته سربند آنرا نیز باز می کنند. و از سر کلفت روده بوسیله شیر سماوری که در این قسمت وجود دارد در حدود یک متر از روده را روی آن قرار داد سپس با حرکت کششی دست و حرکت دست دیگر آى را در داخل روده تقسیم کرد. در انتها کارگر از سر باریک روده مقدار آب اضافی را خارج کرده و در داخل حوضچه خاکی می کند و سر باریک را روی حوضچه قرار می دهد تا کارگر یکبار کن ادامه عملیات را انجام دهد. در انتهای این عمل روده روی زمین و در کنار حوضچه قرار گرفته و سر باریک آن نیز روی حوضچه می باشد. معمولاً ارتفاع حوضچه به علت حرکت دست کارگران نباید زیاد باشد تا کارگر براحتی بتواند حرکت کند و از طرفی لبه حوضچه باید دارای انحنا باشد که از آسیب دیدگی روده جلوگیری نماید.
یکبار گیری:
در اثر این عمل غشاء داخلی روده از روده جدا شده و در داخل حوضچه تخلیه می شود. در این مرحله کارگر یکبار گیر روده را از سر باریک آن از روی لبه حوضچه بر می دارد و سپس با قراردادن آن بین چوب خیزران عمل یکبارگیری را انجام می دهد و در حین انجام این عمل با حرکت دست دیگر سر باریک روده را بین انگشت شست و سبابه قرار می دهد تا از سایر قسمتهای روده جدا نماید از طرفی با حرکت انگشتان دست باعث می شود که لش داخل روده از سر کلفت روده خارج شده و روده داخل لگن قرار می گیرد و سر باریک یک روده روی لبه لگن قرار می گیرد تا کارگر براحتی بتواند عملیات بعدی را انجام دهد.
دوبار گیری:
در این مرحله غشاء خارجی روده جدا می شود. ابتدا لگن روده های یکبار گیر شده که حدود 20-30 روده داخل آن قرار گرفته شده به میز دوباره انتقال می یابد در این مرحله کارگر دو بار گیر با برداشتن سر باریک روده از روی لبه لگن و قرار دادن قسمتی از روده روی قلاب کار خود را شروع می کند سپس روده را از سر باریک آن از شیر سماوری که روی میز واقع شده پر از آب می کند تقریباً حدود 50 سانتی متر از روده که کارگر با آ، کار می کند همیشه دارای آب باشد و آب داخل لوله پخش و بیرون نریزد این عمل باعث می شود که در صورت خراب بودن روده آن قسمت مشخص شود. روده های خراب به این ترتیب قابل جداسازی نیز می باشد. در صورت فروش روده بصورت اورجینال بعد ار مرحله بعد باید عمل کالیبره و متره کردن انجام شود تا روده ها بصورت اورجینال بفروش برسد. معمولا با توجه به کالیبر درخواسته روده ها دسته بندی می شود.اندازه گیری کالیبر باید بوسیله شابلون صورت پذیرداولی در بعضی ازمواقع این عمل چشمی صورت می گیرد.روده های اورجینال متری بفروش می رسد. برای مثال بعضی از اورجینال ها 120 متر می باشد برای کالیبرهای بزرگتر از 20 میلیمتر برای یک دسته 5 تایی بطول متوسط 20 متر دارای طول 125 متر می باشد.درصورتیکه در کارگاه روده پاک کنی بخش سورت کردن وجودداشته باشدعمل کالیبره و متره کردن بطور دقیق دراین قسمت انجام
می گیرد.مرحله دو بار گیری یک بازرسی سطحی جهت جدا کردن روده های خراب صورت می گیرد.
نمک سود کردن:
پس از دسته بندی روده ها کارگر مربوط به مرحله نمک سود کردن، روده ها را از میز دوباره بوسیله لگن به میز نمک سود کردن انتقال می دهد و پس از نمک سود کردن روده ها رادردسته های 5 تایی بسته بندی می کندوبه بشکه مخصوص انتقالمی دهد. پس از آب انداختن روده ها در بشکه به مدت دو روز و آبگیری به سردخانه انتقال می یابد.
مراحل سورتینگ روده شامل باز کردن روده، سورت کردن، متره کردن هنگ کشی و نهایتاً نمک سود کردن می باشد روده ها با کالیبره متعدد سورت شده و در سردخانه برای انتقال به مصرف آماده می شوند.
سیستم برطرف کردن بوهای حاصل از بخش تبدیل مواد مازاد:
این کارخانجات مشکلاتی فراهم نیاورد، الزاماً احداث کارخانه به دور از محل های
غیر مسکونی صورت می گرفت. ولی امروزه به دلیل ازدیاد جمعیت از یک طرف و دیگر ساکن شدن مردم در محلی که کار به دست می آید از طرف دیگر نمی توان هر چند گاه محل کارخانه را برچیده و به نقاط دیگری برد. برچیدن کارخانه علاوه بر صدمات مالی فراوان کندی کار و بعضاً موجب تعطیل شدن واحدهای مربوطه برای مدت زیادی می شود. که این موضوع نیز باعث خسارات اقتصادی خواهد بود. قبل از انتقال یک کارخانه لازم است تدابیری برای از بین بردن بوی بد ایجاد شود. با پیشرفت تکنولوژی، امروزه این امر در همه کشورهای پیشرفته میسر گردیده و قبل از بستن درب کارخانه و انتقال آن نسبت به آن اقدام می شود. امروزه در کشور آلمان بیش از 100 شرکت مهندسی وجود دارد که در روی این مسائل سخت مشغول کار می باشند و تا کنون نیز نتایج بسیار خوبی گرفته اند. وجود کارخانجات در مراکز شهرها و مناطق مسکونی این امر را به وضوح ثابت می کند.
روش تبدیل مواد مازاد:
برای تبدیل مواد مازاد به چربی و پودر خوراک دام از سه روش می توان استفاده کرد که عبارتند از روش خشک، روش با حلال، روش با بخار مستقیم.
روش خشک: این روش در خارج از کشور آلمان تجربه شده است و در امریکا به نام Dry - rendering و در انگلستان به نام Ivel - laabs معروف می باشد. در شکل زیر نمای خط تولید نشان داده شده است.
A محوطه کشتارگاه
B راکتور گرم کردن اولیه
C راکتور ثانویه
D اتوکلاو
E سینی تخلیه مواد
F مخزن کندانس
G پرس چربی
J تانک چربی
K مخزن ذخیره پودر
L خروج بوهای غیر قابل کندانس
ابتدا مواد مازاد اعم از استخوان های مانده امعاء و احشاء با لاشه های ضبطی توسط دستگاه خردکن تقریباً به اندازه یک فندق خرد شده و به اتوکلاو هدایت می شود. حرارت غیر مستقیم با بخار از طریق جدار دوم اتوکلاو و توسط حلزونی درون آن تامین می شود. فشار معمول 3 اتمسفر و درجه حرارت c 135 می باشد. کل عملیات که معمولا عمل استریلیزه شدن نامیده شده 30 تا 50 دقیقه طول می کشد. پس از آن مواد برای خشک شدن بهداخل اتوکلاو دیگر هدایت می شود. ظرفیت اتوکلاو ممکن است 1 تا 3 تن باشد. در کارخانجات بزرگ از ظرفیت 5-3 تن استفاده می شود. مقداری از بخار ایجاد شده از مدار خارج و کندانس و مابقی در فضا پخش می شود. مواد خشک شده دارای روغن و پودر می باشد که روغن حاصل توسط پرسهای هیدرولیک جدا شده و پودر برای بسته بندی آماده می باشد. از دکانتر و سانتری فیوژ نیز می توان استفاده کرد. امروزه واحدهای مختلفی وجود دارد که کاملاً درمدار بسته با سیستم دائم کارمی کند که نمونه آن درکارخانه Platting است که ماشین آلات آن ساخت کارخانه Stork از کشور دانمارک می باشد روغن و پودر حاصل از سیستم تقریباً خالص و درصد چربی در پودر حدوداً 10% است.
روش حلال:
این روش مدرن تر از روش قبلی می باشد با این تفاوت که در مرحله آخر عمل جداسازی با محلول پرکلراتیلن صورت می گیرد. امروزه بدلیل مصرف زیاد حلال و اقتصادی نمودن آن از این روش کمتر استفاده می شود.
روش بخار مستقیم: روش دیگری که در آلمان به مقدار بسیار کم معمول است تا روش بخار مستقیم می باشد. در این روش بخار مستقیماً به اتوکلاو هدایت می شود که در اثر آن چربی از سایر قسمتها جدا شده و مواد دیگری بصورت ژله در می آید. بهمین دلیل چربی در پایان دارای ذرات ریز پودر خوراک دام بوده و از کیفیت بسیار نامطلوبی برخوردار می باشد در ایران در اکثر کارخانجات تبدیل مواد مازاد از این روش استفاده می شود.
بوی حاصل از تبدیل مواد مازاد و روش جلوگیری از آن:
بطور کلی بوی مواد مازاد چه در اثر ماندن در روی زمین و چه در اثر ریختن، از تجزیه (Eiweiss) پروتئین بوجود می آید که در اثر آن گازهای بد تولید می شود. از جمله گازهای قلیایی مثل آمونیاک، آمین ها و گازهای اسیدی مثل ترکیبات گاز گوگرد و اسیدهای آلی طبیعی میزان بو بستگی به کهنه و تازه بودن مواد نیز دارد. هر چه مواد مصرفی تازه باشد بوی کمتری دارد مواد مانده دارای بوی تند تری هستند.
محلهای بوجود آمدن بو در کارخانه تبدیل مواد را می توان به چهار قسمت تقسیم کرد:
1- بوهایی که بعد از پخت بوجود می آیند در موقعی که اتوکلاو سرد می شود.
2- بوهایی که در موقع پر کردن و خالی کردن اتوکلاو بوجود می آیند.
3- بوهایی که از محل کشتارگاه بیرون می آیند.
4- بوهایی که از قسمت پودر حاصل می شود.
در قدیم برای خارج کردن بوها از سالن از فن های بزرگی استفاده می شد که مستقیماً این بوها به خارج از سالن هدایت می کرده غافل از اینکه این بوها در فضای اطراف پراکنده شده و موجب ناراحتی دیگران می گردید.
روشهای صنعتی برطرف کردن بو
روشهای زیادی برای از بین بردن بوهای ناشی از تبدیل مواد تجزیه گردیده که در اینجا به شرح سه روش معمول اشاره می کنیم:
الف - برج آهکی: برج آهکی تشکیل شده از یک دهلیز (برج) به شکل سیلندر به ارتفاع 5 متر و به قطر 5/1 تا 1/2 متر (ابعاد بستگی به ظرفیت تبدیل مواد و مقدار بوی حاصل شده دارد) که داخل آن از قطعه های سنگ آهک یا Dolomit پر شده. مقدار هوای برج بین 6000 تا 15000 متر مکعب در ساعت می باشد. از قسمت فوقانی برج آب به صورت اسپری تزریق می شود و از قسمت پایین بوی به همراه با مقداری گاز کلر وارد برج می گردد. گاز کلر با سنگ آهک ترکیب شده و تشکیل کلسیم کلرید و کلسیم هیپوکلرین می دهد. کلسیم هیپو کلریت مواد به بو را در اثر اکسیداسیون تجزیه کرده و از بین می برد و مقداری از آن نیز به صورت نمکهای کلسیم ته نشین می شود. بازه نیز کندانس شده و از دریچه پایین خارج می شوند. در حال حاضر در آلمان 7 برج آهکی در کارخانجات تبدیل مواد مازاد وجود دارد که مشغول به کار می باشند.
ب - روش شیمیایی: این روش توسط کارخانه Korting هانور ابداع شده است که در این روش از سه دهلیز (برج) استفاده شده است. در مرحله اول کندانس شدن مقداری از بوها می باشد.
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
4-2- امعاء و احشاء
امعاء و احشا مواد مازادی هستند که از ذبح دام حاصل می شوند. این مواد شامل زواید غیر خوراکی و گوشتی قسمت هایی از روده، لاشه های ضبطی، ارگانهای خوراکی ضبطی و غیره را شامل می شوند. این مواد چنانچه بلافاصله به کارخانه تبدیل پودر انتقال پیدا نکند از آنجا که بستر مناسبی برای رشد میکروارگانیسم ها و باکتریهای مختلف می باشند لذا باید بلافاصله پس از کشتار روزانه به قسمت رندرینگ انتقال و بلافاصله پروسس تبدیل در روی آن صورت پذیرد. انجام این پروسس صرفنظر از حفظ بهدشت کشتارگاه دارای اهمیت اقتصادی نیز برای کشتارگاه می باشد زیرا ورودی کارخانه مواد زائد غیر خوراکی بوده و خروجی آن پودر گوشت استخوان قابل مصرف برای خوراک دام و چربی صنعتی که در صنایع گوناگون از جمله صابونسازی و گریس سازی مورد مصرف دارد.
میزان امعاء و احشاء حاصل از ذبح دام بزرگ 8 الی 9 درصد معدل وزنی دام زنده را در بر می گیرد به عبارت دیگر چنانچه معدل وزنی هر راس گاو 400 کیلوگرم باشد حداداً 36 کیلوگرم ضایعات قابل تبدیل خواهد داشت که در این صورت به میزان 2/7 کیلوگرم پودر خوراک دام و 12 تا 15 درصد آن به میزان 5/4 کیلوگرم چربی قابل مصرف در صنایع مختلف خواهد داشت.
پروسس تبدیل مواد مازاد به پودر گوشت و چربی صنعتی
بطور کلی آنچه که بعنوان امعاء و احشاء لاشه های ضبطی و غیره در کشتارگاه بدست می آید می توان از آنها طی پروسس زیر پودر خوراک دام و چربی صنعتی بدست آورد که پودر بعنوان ماده اصلی خوراک دام و چربی بعنوان ماده اولیه در صنعت صابون سازی و در تهیه اسید استئاریک و اولئیک و صنایع دیگر بکار گرفته می شو.
نحوه پروسس
مواد اولیه پس از وارد شدن به کارخانجات تبدیل مواد مازاد که از طریق ماشینهای سربسته و یا سیستم بسته در محل کشتارگاه به حوضچه های دریافت انتقال داده
می شود. چنانچه عمل خارج کردن امعاء و احشاء با ماشین صورت گیرد هر بار پس از تخلیه ماشین باید شستشو و ضد عفونی گردد. ضایعات پس از ورود به حوضچه از طریق کانوایر به خردکن انتقال می یابد در این قسمت کلیه مواد به تکه های بسیار کوچک تبدیل می شود. سپس این مواد به اتوکلاو انتقال پیدا می کند در اتوکلاو ابتدا این مواد پخته شده و سپس در فشار حداکثر 3 اتمسفر و درجه حرارت 135 الی 140 درجه به مدت 30 تا 45 دقیقه استریل می گردد. پس از آن مواد از اتوکلاو خارج و در پرکلیتور جهت انتقال به سانتری فیوژ ریخته می شود. (بطور کلی مدت زمان پخت هر بچ 5/3 تا 5/4 ساعت خواهد بود. ) در جهت انتقال به سانتری فیوژ روغن از پودر جدا گشته و به مخزن ذخیره هدایت می گردد. کیفیت روغن حاصل بستگی به پروسس مواد اولیه دارد. چنانچه درجه حرارت از حد معمول در اتوکلاو بالاتر رود موجب سوختن روغن گشته و در نتیجه روغن بصورت بسیار تیره از سانتری فیوژ خارج می گردد که در اینصورت از ارزش کمتری برخوردار است. البته لازم به ذکر است که می توان از این روغن در صنعت گریس سازی استفاده کرد. پودر باقیمانده در سانتری فیوژ به تونل خشک کن جهت خشک شدن پور انتقال می یابد. در این تونل پودر به توسط هوای گرم که از یکطرف حرکت می کند خشک شده و مستقیما در مرحله بهد بع آسیاب برای پودر شدن نهائی می ریزد. پس از آسیاب از طریق سیلو در کیسه های پنجاه کیلوئی بارگیری و آماده ارسال می گردد. یکی از نکات بسیار حساس و مهم در پروسس عمل آوری پودر استخوان همانا استریل کردن این مواد می باشد. زیرا این مواد دارای میکروارگانیسم های بسیار زیادی بوده که در شرایط اتمسفریک تمامی آنها از بین نخواهد رفت. لذا حتماً باید این مواد استریل گردند زیرا در غیر این صورت عواقب منفی برای دامهائیکه از این مواد استفاده می کنند در برخواهد داشت. نکته دیگر جداسازی چربی از پودر مورد نظر می باشد زیرا طبق استانداردهای بین المللی میزان چربی حاصل در پودر باید حداکثر 8 درصد باشد و بر اساس استاندارد ایران تا 13 درصد نیز قابل قبول می باشد. چنانچه عمل جداسازی در سانتری فیوژ بطریق اصولی صورت نگیرد میزان درصد بالای چربی در پودر خوراک دام موجب افت ارزش پودر از یکطرف و از طرف دیگر وجود چربی بیش از حد موجب فساد و آلودگی پودر خون خواهد گردید.
یکی از معضلات و مشکلات واحدهای تبدیل مواد مازاد اعم از خون و امعاء و احشاء و واحد زهتابی، دباغی و غیره مسئله ایجاد بوهای متعفن می باشد که باید با احداث سیستم دقیق موجب از بین رفتن این بوها گردید، زیرا در غیر این صورت باعث بروز مشکلات فراوان برای ساکنین اطراف کشتارگاه خواهد گردید. از جمله سیستمهایی که می توان برای جمع آوری بو و از بین بردن آنها استفاده نمود سیستم بو سوز ویبوفیلتر است. در سیستم بوسوز ابتدا گازهایی که قابل کندانس هستند از طریق این سیستم کندانس شده و سایر گازهایی که قاببل کندانس نیستند به سیستم بوسوز انتقال و سوخته می شوند. یکی از معایب این سیستم هزینه بالای نگهداری آن می باشد و از طرف دیگر مصرف آب زیاد برای کندانس کردن گازهایی که قابلیت کندانس دارند. بیوفیلتر یکی از موفق ترین سیستمهایی است که از طریق آ، می توان بوهای حاصل از بخش تبدیل مواد مازاد زا از این طریق از بین برد. مکانیسم این سیستم بدین طریق است که بوهای فضای رندرینگ در نقاط مختلف از طریق فنهای قوی مکنده به یک لوله اصلی انتقال می یابد. بوها از طریق این لوله به سیسم بیوفیلتر انتقال می یابد بستر این سیستم پوشیده از پوشال مخصوص (پوشال نارگیل) می باشد که بو از طریق کانال اصلی که به این بستر وارد می شود در اثر تغذیه میکروارگانیسم ها از مواد آلی، بوها موجب از بین رفتن این بوها می گردد و پوشال مورد نظر پس از مدتی به کمپوست تبدیل و قابل استفاده در صنایع کشاورزی بعنوان کود می باشد اگر سیسم بطور اصولی عمل نماید. می توان از پوشال برای مدت شش الی دوازده ماه استفاده نمود و پس از آن پوشال ها را تعویض کرد. از محاسن این سیستم هزینه کم نگهداری آن می باشد. جدول زیر میزان امعاء و احشاء و پودر خوراک دام و چربی حاصل برای ظرفیت 1300 راس گوسفند و 150 راس گاو در روز را نشان می دهد.
جمع کل امعاءو احشاء پودر خوراک حاصل چربی صنعتی |
7000 کیلو گرم در روز 2000 کیلوگرم در روز 1120 کیلوگرم در روز |
امعا واحشاء
پودر خوراک دام چربی صنعتی
گریس سازی تجزیه به
صابونسازی
اسید چرب گلیسیرین
-3- تولید چربی صنعتی (تالو) از ذوب پیه
یکی از واحدهایی که در بخش رندرینگ حائز اهمیت می باشد و از نظر اقتصادی احداث آن در بخش رندرینگ می تواند بخش مهمی از هزینه ها را تامین نماید احداث واحد ذوب پیه و تبدیل أن به تالو می باشد. میزان پیه در گاو بین 24/2 تا 5/3 درصد وزن دام زنده را شامل می گردد. چنانچه معدل وزنی هر گاو را برای مثال 400 کیلوگرم در نظر بگیریم بین 96/8 الی 12 کیلوگرم پیه می توان بدست أورد. از طرف دیگر میزان پیه بدون احتساب دنبه در گوسفند می باشد که چنانچه این میزان را یک کیلو در نظر بگیریم با احتساب روزانه 1300 راس گوسفند بطور کلی 1300 کیلوگرم پیه بدست می أید. چربیها، استرهای اسیدهای چرب می باشند. که این استرها را گلیسیرید می نامند، که به چربیها گلیسرید سه ظرفیتی نیز گفته می شود. مهمترین اسیدهای چرب تشکیل دهنده تری گلیسیرید عبارتند از : اسید استئاریک، اسید پالمتیک، و اسید اولئیک. از تجزیه یک ملکول چربی یک ملکول گلیسیرین و سه ملکول مخلوطی از اسیدهای چرب حاصل می گردد.
در جدول زیر میزان چربی آب و سایر مواد در چربی گاو و گوسفند آورده شده است.
نوع دام |
چربی |
آب |
سایر مواد |
گاو گوسفند |
88/92 88/91 |
96/5 48/6 |
16/1 64/1 |
مراحل پروسس ذوب پیه و تولید چربی صنعتی (تالو)
1- جداسازی قطعات زاید از پیه مانند گوشت، استخوان، غدد و غیره
2- خرد کردن پیه بصورت قطعه های ریز (حدود یک سانتی متر)
3- شستشوی پیه خرد شده
4- ذوب پیه
5- تصفیه و خنثی سازی
برای انجام پروسس ابتدا پیه در مخزن اولیه تخلیه می گردد سپس در روی میز جداسازی زواید جداگردیده و پیه حاصل به دستگاه خرد کن هدایت می شود. پس از آنکه قطعات ریز خرد شد مستقیما به تانک چربی گیر هدایت و در آنجا تحت شرایط حاصل ذوب می گردد. پس از ذوب از طریق یکعدد پمپ به تانک تصفیه روغن انتقال می یابد. بین پمپ انتقال و تانک تصفیه از یک فیلتر ویبره برای جداسازی جزغاله استفاده می گردد. روغن در تانک تصفیه پس از شستشو تانک ذخیره سازی انتقال می یابد.
4-4- مواد درونی معده و روده
یکی از مواد زائد در کستارگاه که باید برای بکارگیری آنها از طرف کشتارگاه برنامه ریزی مدون صورت گیرد سیستم بکارگیری مواد درونی معده و روده می باشد. متاسفانه تا کنون بدلیل عدم آگاهی و احتمالاً مسائل اقتصادی، این مواد بگونه ای از داخل کشتارگاه جمع آوری و به منطقه ای دور از کشتارگاه یا اطراف آن انتقال پیدا می کرده است. این مواد چنانچه بر روی آنها پروسس صورت نگیرد فاقد هر گونه ارزش برای صنایع کشاورزی بعنوان کود می باشد. به همین لحاظ باید پروسس تبدیل این مواد به کمپوست صورت گیرد تا قابلیت مصرف در صنایع کشاورزی را داشته باشد. مواد درونی معده و روده دارای انواع باکتریها از جمله باکتری سالمونلا، لاروهای آسکارادیس و غیره می باشد لذا از نظر حفظ بهداشت محیط و کشتارگاه باید پروسس تبدیل صورت گیرد، زیرا در غیر این صورت در اثر تغذیه سگها و سایر حیوانات گردش انتقای آلودگی بین دام و انسان از این طریق صورت خواهد گرفت. از طریق دیگر چنانچه در بکارگیری این مواد سریعا اقدام نشود بدلیل تخمیرهای بی هوازی که صورت می گیرد موجب بروز بوهای متعفن و شدید شده که موجب ناراحتی ساکنان اطراف خواهد شد. بطور کلی از معده از هر دام بزرگ به میزان 20-15 کیلوگرم و در هر دام کوچک به میزان 5/1 کیلوگرم از این مواد بدست خواهد آمد. با محاسبه ذبح روزانه در کشتارگاهی به ظرفیت 1300 راس گوسفند و150 راس گاو می توان محاسبه کرد که معمولاً 4-6 تن از این مواد بدست می آید.
برای تسهیل در امر پروسس این مواد به کمپوست ابتدا این مواد پس از جمع آوری در محیط کشتارگاه باید با سیستم پرسهای هیدرولیکی آبگیری شده که در این حالت 50-30 درصد وزن خود را از دست می دهد.
پس آب حاصل باید برای تصفیه به تصفیه خانه صنعتی انتقال یابد. مواد جامد حاصل برای پروسس کمپوست به قسمت دیگری انتقال پیدا می کند این مواددر این قسمت از طریق سیستم هوادهی (بیو فیلتر) تبدیل به کود قابل مصرف در صنعت کشاورزی میشود که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است.
خوشبختانه با تحقیقاتی که اخیراً در بخشهای صنعتی بعضی از مراکز پژوهشی صورت گرفته برنامه های تحقیقاتی در مورد تبدیل این مواد به کمپوست با موفقیت همراه بوده و قابلیت اجرای آنها در کشتارگاه ها محرز گردید. لذا در این زمینه نیازی به سرمایه گذاری ارزی نبوده و پروسس تبدیل و تجهیزات آن در داخل قابل اجرا می باشد.
5- استخوان
تنها ماده سخت در بدن حیوانات را استخوان تشکیل می دهد. ماده آلی تشکیل دهنده استخوان از جنس آلبومینوئید به نام Kollagen Ossein می باشد. و مهمترین مواد معدنی آن شامل کلسیم و فسفر است.
جدول زیر ترکیبات شیمیایی استخوان گاو را نشان می دهد:
مواد سازنده |
نوع قرمز |
نوع زرد |
آب خاکستر مواد حلال در اتر ستین گلیکوژن آهن مواد حلال در آب |
7/5 13/0 10/98 18/0 040/0 014/0 21/1 |
62/3 13/0 11/92 20/0 -- 008/0 48/0 |
ماده سخت استخوان (کلسیم و فسفر) می باشد. در صورتی که آن را در محلول اسید کلریدریک قرار دهیم املاح معدنی حل می شوند و در نتیجه استخوان نرم گشته به آسانی تغییر شکل می دهد. چربی استخوان اگر به طریقی بهداشتی تهیه شود روغن مناسبی برای تغذیه انسان به شمار می رود که از چربی قسمتهای دیگر حیوانات بهتر است و دارای اسیدهای چرب اشباع شده بود رنگ آن مایل به زرد و دارای ویتامین A می باشد.
از (osseinkoligen) استخوان می توان چسب و ژلاتین تهیه نمود و بقیه مواد آن را بعنوان خوراک دام و یا در تهیه کود استفاده نمود ترکیبات شیمیایی استخوان به شرح زیر می باشد: آب 4/14 8/13 درصد، چربی 9/26 - 3/8 درصد، اسئین (ossein) 8/32 - 32 درصد، مواد معدنی 3/56- 5/28 درصد. با بالا رفتن سن حیوان مقدار آب در ترکیبات استخوان کم ولی چربی و مواد معدنی آن افزایش می یابد بطور کلی 20% وزن زنده دام را استخوان تشکیل می دهد برای اینکه بتوانیم مواد مفید را قبل از پرداختن به آن برای خوراک دام جدا کنیم باید استخوانهای مختلف را دسته بندی و آنها را جدا کرد. مثلاً استخوانی که از آن کاربن اکتیو (زغال حیوانی) تهیه می کنند فرق دارد. به عنوان مثال استخوان سر گاو و گوسفند از لحاظ تولید ژلاتین غنی تر از قسمتهای دیگر بوده بنابراین بایستی رعایت شود که استخوان ها را بر حسب نوع عملیات بعدی دسته بندی کرد.
1-4-5- مصارف استخوان در صنعت
انسان از زمان بسیار قدیم از استخوان به دلیل سخت بودن آن استفاده های مختلفی
می کرده است مثلا برای ساختن اشیا و لوازم نوک تیز مانند سوزن، سرنیزه، دسته زوبین، دسته گرز، دسته شمشیر و اشیاء دیگر و لوازم لوکس، امروزه به دلیل پیدایش فلز از استخوان در صنایع ظریفتری استفاده می شود. از جمله مجسمه سازی منبت کاری، خاتم کاری، مشبک کاری برای استفاده از استخوان در صنعت خاتم کاری و صنایع ظریف دیگر ابتدا باید استخوان را با گاز co2 یا گوگرد سفید کرد و پس از آن برای ساخت انواع زینت آلات و وسائل بازی مورد استفاده قرار داد. شایان ذکر است که قل از هر عملی باید ابتدا چربی استخوان را جدا نمود. که این عمل امروزه می تواند اتوکلاو و در دمای 120 درجه و فشار 3 اتمسفر صورت پذیرد. که در حال حاضر در بعضی از کارخانجات این عمل انجام می شود. ولی بدلیل عدم بهداشتی بودن محیط کار چربی حاصل صرفاً به مصرف واحدهای صابونسازی سنتی می رسد و مانده استخوان بدون چربی پس از خرد شدن جهت خوراک طیور مصرف می شود.
جدول زیر مقدار چربی در استخوان های مختلف را نشان می دهد:
نوع دام |
نام استخوان |
مقدار چربی |
گاو گاو گاو گوسفند گوسفند گوسفند بز |
سر استخوان ران بدنه کشکک مهره کمر خاصره قاپ دنده |
5/9 5/8 9 9 5/9 5/9 7/8 |
2-4-5- زغال حیوانی
استفاده دیگری که از استخوان در صنعت بعمل می اید تهیه زغال حیوانی می باشد. بدین منظور پس از جداسازی چربی از استخوان آنها را در کوره های الکتریکی در ظروف سربسته ریخته و در دمای 900-600 درجه حرارت می دهند که در این حال کلیه مواد آلی استخوان سوخته و تبدیل به جسم خاکستری رنگ مایل به سیاهی می شود که در بازار به نام زغال حیوانی معروف است. که دارای خاصیت رنگ بری و بی بو کردن بوده و در صنایع قند سازی عطر سازی شیمیایی و دارو سازی مورد مصرف دارد. از این ماده در کارخانجات قند برای تصفیه شکر و تبدیل شکر سرخ به شکر سفید و در کارخانجات باطری سازی از آن استفاده می شود یکی دیگر از مصارف پودر استخوان در صنعت رنگ سازی می باشد که پودر استخوان سیاه را بعنوان رنگ دانه (pigment) سیاه برای رنگهای بسیار تند و بعنوان رنگ روغنی برای رنگ کردن مواد pvc مصرف می کنند.
3-4-5- پودر استخوان
یکی از مهمترین مصارف پودر استخوان در صنعت دامپروری و کشاورزی می باشد. پودر استخوان مصرفی دارای 65 درصد (po4) CA3 ، حداکثر 1% چربی و 10% آب بوده که با تعداد 1% شن یا صدف مخلوط و برای خوراک طیور مصرف می شود.
استخوان به واسطه دارا بودن مواد درجه اول ازت دار مانند اسئین، ژلاتین و مواد معدنی از اهمیت خاصی برخوردار است. در صنعت کود سازی به خاطر دارا بودن فسفر حائز اهمیت است. زیرا تقریباً 60% ترکیبات استخوان را املاح فسفر دار تشکیل می دهد. پودر استخوان یکی از مواد بسیار با ارزشی است که بعنوان مکمل خوراک دام مصرف می شود برای پروسس تهیه پودر خوراک دام استخوان باید به طریق زیر عمل نمود:
1- خردکن استخوان
2- چربی گیری
3- پخت استخوان
4- خشک کردن
5- آسیاب کردن
استخوانهای حاصل از قسمت استخوانگیری و بسته بندی پس از انتقال به واحد استخوانگیری ابتدا در دستگاه خردکن به قطعات 20-15 میلیمتر خرد گردیده و سپس برای چربی گیری از طریق مکانیکی و یا شیمیایی چربی آن استخراج می شود. چنانچه از طریق شیمیایی عمل کنیم می توان از بنزین از طریق کندانس می توان چربی بسیار مرغوب و خوبی بدست آورد که در صنایع مختلف مورد مصرف دارد. یکی از معایب این طرح خطر احتراق بنزین و همچنین بازیابی آن از درون چربی می باشد. امروزه سیستمهای دیگری از جمله مکانیکی (ضربه) ابداع گردیده که از این طریق می توان چربی استخوان را تا 85 درصد جدانمود. پس از چربی گیری استخوانهای خرد شده را برای پخت و استریل شدن در اتوکلاو ریخته با دمای 140 درجه مبادرت به پخت و استریل آنها می نمائیم برای آنکه استخوانها کاملاً پخته شود بهتر است که از سیستم مرطوب استفاده نمود بدین معنی که بخار بصورت مستقیم وارد اتوکلاو گردد و از این طریق موجب پخته شدن کامل استخوان شود. پس از پخته شدن استخوان که همزمان مقداری از چربی باقیمانده و ژلاتین و آب صورت می گیرد. استخوان پخته شده از قسمت فوقانی پس از انتقال به پرکلیتور در تونل هوای گرم و سرد خشک و سپس مستقیماً به آسیاب جهت پودر شدن انتقال پیدا می نماید و پس از آسیاب شدن به سیلو منتقل و از آنجا در کیسه های 50 کیلویی بارگیری می شود.
4-4-5- صنعت چینی سازی
از خاکستر استخوان در صنعت چینی سازی استفاده می شود که در انگلستان به نام چینیهای فسفاتی معروف می باشند. ماده عمده تشکیل دهنده این چینی ها خاکستر استخوان می باشد.
برای تهیه این پودر باید ابتدا از طریق (دستیلاسیون با بخار) چربی استخوان جدا شود و با هوا آنرا سوزاند. در این مورد فقط خاکسترهای سفید مصرف می شوند که شامل ترکیبات زیر می باشند:
Ca (po4)2 85% ---- Ca co3, mgco3, sio2 15%-20%
مواد تشکیل دهنده چینی فسفاتی به شرح زیر می باشدم
خاکستر استخوان 30-60 درصد Cornische stone 30-7 درصد kaolin 45-20 درصد امروزه این چینی ها نه تنها درانگلستان بلکه در آمریکا و ممالک اسکاندیناوی نیز تولید زیادی دارد.
شایان ذکر است که در حال حاضر بزرگترین کارخانه ساخت مواد اولیه چینی از استخوان به ظرفیت 000/170 تن در سال در کارخانه ای با مشارکت کشورهای انگلستان و هلند در کشور هلند درحال ساخت می باشد.
4-6- پوست
یکی از اعضای مهم و پرکار بدن پوست است که سطح خارجی بدن جانداران را پوشانده است. پوست تا حد امکان سطح بدن را در مقابل ضربات وصدمات نگه می دارد و محافظ خوبی برای جلوگیری از ورود میکروبها به داخل بدن به شمار می رود. در تنفس جلدی و همچنین تنظیم حرارت بدن و متابولیسم بدن شرکت می نماید و در عین حال به خاطر وجود اعصاب انتهایی در آن به عنوان عضو لامسه نیز ارتباط بدن با دنیای خارج را میسر می سازد.
ضخامت پوست به نسبت سن حیوان تعیین می گردد. استعمال پوست حیوانات و پی بردن به ارزش واقعی دوره های بسیار دور و حتی ماقبل تاریخ معمول بوده و پیش از آنکه بشر با تمدن آشنا شود از پوست حیوانات به منظور پوشاک استفاده می کرده است. زمانی پوست را بطور ساده تنها به خاطر محفوظ ماندن از گزند سرما مورد استفاده قرار میدادند اما امروزه با عمل آوردن و تغییرات فراوان آنرا به اشکال مختلف به صورت کفش، کیف، چمدان و وسایل تجملی دیگر در آورده و مورد استفاده قرار می دهند.
1-4-6- ساختمان پوست
جهت آشنایی با موارد استفاده از پوست، به اختصار در مورد ساختمان پوست بحث کوتاهی می نماییم. پوست از سه قسمت تشکیل یافته که عبارتند از:
الف - بشره یا روپوست که سطح خارجی پوست را تشکیل داده است و ساختمان آن ازجنس سلولهای پوششی مطبق است. روپوست به علت سوراخهای متعددی که در سرتاسر خود دارد قادر است به خوبی ساقه های مو و مجاری ترشحه عروق و چربی را از خود عبور دهد تا به این ترتیب ترشحات بدن به خارج ریخته شوند.
ب - لاپوست (درم) که از نظر چرم سازی مهمترین قسمت پوست می باشد.
ج - زیر پوست (هیپودرم) در صنعت چرم سازی تنها طبقه ای از پوست است که مورد استفاده قرار می گیرد. لا پوست یادرم و یا Mesodorme می باشد. هر اندازه ضخامت این ناحیه از پوست نسبت به طبقات دیگر بیشتر و جنس آن سالمتر و یکنواخت تر باشد پوست استعداد بیشتری جهت تولید چرم دارد. کیفیت این قسمت بستگی به وضع دام دارد. در دامهایی که خوب تغذیه شده اند مزودرم وضع خاصی پیدا می کند و الیاف آن از قوه ارتجاعی مناسبی برخوردار می گردد. بدیهی است چرمی که از این نوع پوستها ساخته می شود نسبت به چرمهایی که از پوستهای شکننده تولید می شود مرغوبیت زیادتری دارد. در اینجا باید نظر خود را معطوف به دامدارانی کنیم که هر آنچه برای تغذیه دام به دست می آورند (اعم از زباله و غیره) در اختیار دام می گذراند صرف نظر از امراض مختلفی که بعضاً دامنگیر دام می گردد. باعث می شود که پوست حیوان نیز فاقد ارزش گردد.
2-4-6- انواع پوست در صنعت چرمسازی
پوست هایی که در صنعت چرمسازی بکار می رود با توجه به کیفیت و کمیت اکثراً در دو طبقه از حیوانات یعنی دسته گاوی (Bovin) و دسته گوسفندی (Ovin) قرار گرفته است گو اینکه از پوست سایر حیوانات نیز میتوان چرمهای مناسبی تهیه کرد. ولی از نظر کمبودهای محصول تا کنون به آن توجهی نشده است. متداولترین تقسیم بندی از نظر خرید و فروش در بازار تعیین و ثبت وزن در جلد پوست می باشد. وزن پوست دامها با نوع نژاد، چگونگی پرورش حیوان و بسیاری از عوامل دیگر ارتباط مستقیم دارد. ولی تجربه نشان داده است که به طور متوسط حدود 5 تا 6 درصد از وزن دام زنده را وزن پوستها تشکیل می دهد.
3-4-6- مواد مصرف پوست
مهمترین مورد استفاده پوست تهیه چرم از آن می باشد بطور کلی برای تهیه چرم از تمام پوست ها می توان استفاده نمود، از آن جمله پوست پاره ای از خزندگان، ماهیها کروکودیلها از پوست گاو و گاومیش پوستهای زیره تهیه می شود. پوست گوساله برای تهیه چرمهای نرم مناسب است. از پوست گوسفند و بز نیز در ساختن انواع چرم، جیر و نظایر آنها استفاده می شود.
4-4-6- عیوب پوست
ضربه یا خراش: در اثر وارد آمدن ضربه یا خراش به دام ممکن است سوراخ یا جراحتی در پوست ایجاد شود که مسلماً وجود آن موجب کم شدن ارزش پوست خواهد شد.
پشم چینی: عدم مراقبتهای لازم در این مورد اغلب سبب خرابی و عدم مرغوبیت پوست می گردد. ترسانیدن حیوان بخاطر چیدن پشم که باعث می شود. مقدار ترشح آدرنالین در بدن بالا رفته و در نتیجه پوست کم خون و پریده رنگ گردد. عمل پشم چینی اگر در سرما صورت پذیرد باز هم اثرات نامطلوب بر روی پوست خواهد گذاشت.
عوارض حاصله از چراگاه:
تیغستانها اغلب موجب می شود که تیغ یا نظایر آن به داخل جلد حیوان فرو رفته و در نتیجه سبب ایجاد زخم و یا دمل در پوست می گردد.
آرایش پوست: آرایش کردن حیوان اثر نامطلوبی بر روی پوست دارد.
پوست مردار: استفاده از پوست مردار صرف نظر از کراهتی که از نظر عرف و شرع وجود دارد به دلایل فراوان فاقد کیفیت و مرغوبیت لازم برای تهیه چرم می باشد.
عواملی که رعایت آنها برای بدست آوردن پوستی مرغوب اهمیت اساسی دارد عبارتند از:
5-4-6- عوامل مهم در تولید پوست مرغوب
الف - اثر تغذیه: در اثر تغذیه ناقص و غیر کافی پوست خشک شده و حالت ارتجاعی خود را به کلی از دست می دهد.
ب - اثر نور روشنایی : به خاطر ایجاد ویتامین D و همچنین تسهیل در متابولیسم کلسیم امری کاملاً واضح و بدیهی است.
ج - نظافت: نظافت و تمییز نگه داشتن حیوان در بهبود و مقاوم شدن پوست اثر زیادی دارد.
د - نظافت محل: محل استراحت حیوان در کف آغل باید خشک بوده و آلوده نباشد.
6-4-6- محل جمع آوری پوست و نگهداری آن
محل جمع آوری پوست باید در سالن همجوار ساکن کشتارگاه و نسبتاً سرد باشد. پوستها باید بلافاصله بعد از کشتار به این سالن حمل گردد و پس از سرد شدن با نمک آغشته گردد. میزان مصرف نمک برای گوساله و گوسفند 40 تا 50 درصد وزن پوست می باشد. ولی برای گاو 40-30 درصد نمک مورد نیاز می باشد. نمک مورد مصرف باید تمییز باشد و برای یکبار مصرف شود. بهتر است برای نگهداری پوست در فصل گرما علاوه بر نمک به میزان یک درصد از نفتالین نیز استفاده کرد. برای اینکه قسمت گوشتی پوست تمیز و سفید باشد. لازم است که قسمت نمک ریز روی قسمت دیگر انباشته شود و هر 8 تا 10 پوست می توانند بر روی هم انباشته شوند
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
(4-1) مصارف خون
1- پودر خون بعنوان ماده ای که دارای 80 درصد پروتئین می باشد بعنوان مکمل خوراک دام و تامین کننده پروتئین غذایی دام مورد استفاده قرار می گیرد.
2- آلبومین خون در صنایع زیر مورد مصرف قرار می گیرد:
الف : صنعت چسب سازی
ب: بعنوان ماده تثبیت کننده
ج: بعنوان ماده شفاف کننده
د: بعنوان ماده افزودنی به حشره کشها
3- مواد درمانی از خون: از خون می توان مواد درمانی تولید نمود که علیه بیماریهای chlorose , Anamie , Neloncholin بکار برده می شود.
4- در امریکا پلاسمای خون را به پنج ماده زیر تجزیه و سپس مورد مصرف مختلف قرار می دهند.
Pnethrobin , Albomin , globolin , Fibrinogen.
هر یک از مواد فوق دارای اثرات بیولوژیکی بوده و مصارف مختلف در صنعت پزشکی و دارو سازی دارد.
5- خوراک دام: خون دام بدلیل داشتن پروتئین و بعبارت دیگر ویتامین B12 خوراک خوبی برای دام محسوب می شود. پودر خون به رنگ قرمز مایل به قهوه ای بوده حاوی 10 تا 12 درصد آب، 55 تا 78 درصد پروتئین 1 تا 2 درصد چربی می باشد. جدول شماره سه قدرت غذایی پودر خون در مقایسه با سایر پودرها را نشان می دهد:
انواع پودر |
خاکستر |
فسفر |
کلسیم |
فیبر |
چربی |
پروتئین |
پودر خون پودر شیر پودر ماهی پودر استخوان پودر شیر پودرسبوس گندم پودر یونجه کجاله تخم پنبه |
3/4 9/9 1/19 8/38 8 1/6 9 3/6 |
23/0 93/0 28/3 11/5 9/0 25/1 2/0 21/1 |
3/0 37/1 11/5 10 3/1 12/0 4/1 19/0 |
1 -- 9/0 3/2 2/0 9/9 30 5/12 |
1/1 70/5 8/7 4/9 8/7 1/4 5/1 9/1 |
80-85 32 60 50 60 16 15 8/41 |
پروسس تبدیل خون به پودر خون
در کشتارگاه صنعتی بدلیل تمرکز کشتار در یک نقطه جمع آوری خون در بخش زیرین کشتارگاه در تانکهای ذخیره براحتی صورت می گیرد.چنانچه بخش تبدیل مواد مازاد در نزدیکی کشتارگاه باشد پس از پر شدن تانک ذخیره از طریق فشار پمپ باد به اتو کلاو انتقال پیدا می کند (در کشتارگاه هایی که واحد تبدیل مواد مازاد خارج از کشتارگاه می باشد تانکهای ذخیره پس از پر شدن مستقیما به آنجا انتقال و پس از پختن و استریل شدن (شرایط 2 اتمسفر و 130 تا 140 درجه حرارت به مدت 30 تا 45 دقیقه ) میزان آب خود را از دست می دهد و از طریق برکلیتور به اسیاب انتقال و سپس به تانکهای ذخیره جهت نگهداری انتقال می نماید. اتوکلاو مورد نظر دو جداره بوده که بخار در جدار دوم تا 7 اتمسفر شرایط پخت را مناسب می سازد. سیستم پخت سیستم خشک بوده که مدت زمان پختن استریل و خشک شدن جمعا برای هر بچ 5/3 تا 4 ساعت می باشد. از آنجائیکه پروسس خون جهت آبگیری موجب بروز بوی شدید و متعفن می شود. لذا باید از سیستم های بو سوز و یا بیو فیلتر برای جلوگیری از اشاعه این بوها شدید و متعفن در اطراف استفاده نمود تاموجب ناراحتی برای اطرافیان نگردد. از آنجائیکه تا این تاریخ ساخت سیستم بیوفیلتر در داخل کشور مقدور نبوده است (با توجه به بررسی های بعمل آمده در آینده ای نه چندان دور امکان ساخت آن توسط جهاد دانشگاهی صورت خواهد گرفت.) لذا باید حتماً از سیستم بوسوز برای سوزاندن بوهایی که غیر قابل کندانس
می باشند استفاده نمود.
در مورد پروسس تبدیل پودر خون روشهای دیگری نیز موجود می باشد که در حال حاضر متداولترین و سهل الوصولترین روشی که قابل اجرا می باشد و صددرصد
ماشین آلات آن در داخل کشور قابل ساخت است روش فوق بوده ه بدان اشاره گردید. در اینجا جهت آشنایی با سایر قسمتها و روشهای استفاده از خون بعنوان خوراک دام به چند روش و سیستم اشاره می کنیم.
الف: روش چیرواری: در این روش که در ایتالیا معمول می باشد خون مستقیما از تانک ذخیره به تونلهای هوای گرم با دمای بیش از 360 درجه انتقال و از انتهای این تونلها بصورت خشک خارج می گردد. بطوریکه مستقیما به آسیاب انتقال پیدا می نماید و بسته بندی و مورد مصرف قرار می گیرد.
ب: در کشورهای اروپایی و آمریکایی قبل از پخت اقدام به جداسازی پلاسما از خون
می نمایند که این عمل در سانتری فیوژ و دکانتری های بسیار قوی صورت می پذیرد پس از جدا کردن پلاسما پروسسهای متعددی را در روی پلاسما برای مقاصد مختلف انجام می دهند.
ج: از روش های سنتی نیز می توان از خون بدون پروسس در شرایط اضطراری بعنوان خوراک دام استفاده نمود. برای نمونه ترکیب خون با سبوس و یا آهک می باشد که بدلایل بهداشتی این پروسسها منسوخ شده است.
پودر خون
گلوبولین
یک سرد خانه گوشت متشکل از یک ساختمان با چندین بخش واطاق برای نگهداری گوشت که یک ماده غذائی فساد پذیر است تشکیل شده ا ست این ساختمان باید بنحوی باشد که بتواند گوشت رادربهترین شرایط ( برودت) ورطوبت نسبی حفظ ونگهداری نماید.
اطاقهای سردخانه می بایستی برای جلوگیری از ورودگرمای بیرون عایق بندی شوند ضمن اینکه ازتهویه وهوای مناسب نیز برخوردار باشند.
درسردخانه گوشت محصولات گوشتی مانند لاشه ها، گوشت قطعه شده ویا گوشت بی استخوان شده دارد آن نگهداری می کنند وبرودت را درسطوح مختلف (منجمد کردن، خنک کردن ) تنظیم می کنند.
اینگونه انبارهای خاص مکمل کشتارگاههای بوده وشاید بتوان گفت که انجماد بموقع قدم مهمی در فرآیند تولید، توزیع زنجیره سرما¹ محسوب می گردد.
گوشت به تنهائی یک ارگانیزم زنده نمی باشد. بلکه باعث فعال نمودن آنریم اندوژنیک² می گردد ونیز موجب می شود تا بافت ماهیچه ها رشد نموده ترد وحساس شده ویک طعم خاصی پیدا کند . این فرآیند بوسیله سرما کند شده ویابه تاثیر می افتد.
1- Coea chain 2-En dogonic enzymatic
با توجه به ترکیب شیمیائی گوشت که سرشاراز پروئتین ها،لیپدهاوآب می باشد لذایک محیط مساعدی برای رشد میکرو اورگانیزم است لپید های گوشت میل بسیار زیاد وحساسیت خاصی نسبت به ترکیب با اکسیژن هوا دارند.
سالم بودن حیوان چه قبل از کشتار وچه بعدازآن ونیز کشتار بهداشتی دام موجب می شود تا گوشت سالم باقی بماند .
اما در هرحال بدنبال کشتار حیوان وعملیات پوست کنی وگرفتن زوائد دام درکشتار گاه ناچارا" مقداری آلودگی میکروبی در عمق یا عموما" درسطح گوشت ایجاد می گردد.این آلودگی از طریق تماس وبرخورد لوازم وافراد کشتارگاهی ،دست ویا لباس آلوده افراد علیرغم وقت واحتیاطی که بعمل می آید در گوشت ایجاد شود.
رشد میکروارگانیزم ها بستگی به درجه حرارت مراحل عمل آوری گوشت دارد برای اجتناب از آن ضروری است تادرجه حرارت گوشت کاهش یافته وخصوصا" پس از کشتار و پوست کنی .دمای روی سطح گوشت بلافاصله تقلیل یابد.
بنابراین کاهش دمای گوشت باید درخود کشتارگاهها صورت گیرد لذاعملیات اولیه سرد یا خنگ کردن گوشت یک قدم بسیار مهم درتولید ونگهداری گوشت می باشد.
گوشت دراثر تبخیر سطحی وزن خود را از دست میدهد این موضوع به عوامل مختلفی از جمله دما ورطوبت نسبی میان گوشت ومحیط نگهداری آن بستگی دارد پس از عملیات کشتار وپوشت کنی حیوان قسمت های محتلفی ازآن جدا می شود که هرکدام مصرف خاص خودش را دارد. قسمت عمده یک لاشه از ماهیچه استخوان،جربی وبافت پیوندی تشیکل یافته است ، قسمتی از محتویات شکم حیوان خوراکی بوده واجزاء دیگرآن مانند بعضی ازغدد مصارف داروئی دارند . قسمت های مختلف دامی که کشتار شده باید هرکدام با توجه به استعداد وقابلیت آنها درمقابل رشد میکروب ها در شرایط ودرجه حرارت مخصوصی از سرماقرار گیرند.
ضمن اینکه هرقسمت درمقابل اثردماوخطرازدست دادن آب بایکدیگر تفاوت دارند.
برای جلوگیری وکاهش فرآیند فسادپذیری گوشت وجلوگیری ازرشد میکروب ها باید لاشه هاراپس از کشتاروانجام مراحل پوست کنی بلافاصله خنک نموده وآن راتاهنگامی که برای مراحل مصرف آماده می شود نگهداری نمود.
خنک نمودن گوشت یک عمل اساسی است وباید بوسیله سرما دمای گوشت راسریعا"کاهش داد.این عمل باید دریک اطاق سرد که دارای جریان هوا شدید ودرحال گردش می باشد صورت پذیرد سردنمودن سریع سطح گوشت نه تنها موجب جلوگیری ازفعالیت میکروب های سطحی گوشت می شودبلکه کاهش دما باعث می شود تاگوشت وزن کمتری ازدست دادن وضمنا" بعلت عدم ترکیب هموگلوبین ؟ گوشت با اکسیزن هوا گوشت رنگ طبیعی خود را بهتر حفظ کند.
برای خنک کردن اولیه گوشت سیستم های مختلفی به کارگرفته می شود که وزش هوا خنک از معمول ترین آنهااست اطاق هایی که درآن گوشت خنک می شود بایستی از دمای پائین برخوردار بودده: هوا با سرعت وبه خوبی درآن گردش داشته رطوبت نسبی بالایی داشته وقدرت سردکنندگی آن زیاد باشد دمای هوای اطاقی که مخصوص خنک نمودن گوشت می باشد باید درحدود صفر درجه سانتی گراد بوده ونباید به منهای یک درجه زیرصفر (ﹾ1-)برسد زیرا به سطح گوشت صدمه خواهد زد.
سرعت گردش برای رعایت متوسط از (ﹾ25/0) تا 3 متر برثانیه است درهرحال برای رعایت شرایط اقتصادی می تواند از 75/0 تا 5/1 متر درثانیه را پذیرفت جریان گردش هوا بیشتر درقسمت بالای لاشه های می باشد افزایش سرعت هوا موجب کاهش زمان درمرحله سردشدن می گردد اما این کاهش حدی دارد.
وازآن حد که بیشتر شودفشاروارد شده برپروانه ها فن ها مصرف را افزایش داده ودر نتیجه هزینه ها را نیز بیشتر خواهد کرد از طرفی بیشتر کردن سرعت گردش هوا موجب از دست دادن وزن بیشتر گوشت می گردد.
رطوبت نسیی نیز درخلال خنک کردن گوشت بایددرحد مناسبی حفظ شده تااز کاهش وزن اضافی گوشت جلوگیری نماید . رطوبیت نسبی که پیشنهاد می شود بین 90 الی 95درصداست گرچه کنترل این عامل بسیار مشکل است.
خنک کردن اولیه هنگامی کامل است که گرم ترین نقطه لاشه به 7 درجه سانتی گراد بالای صفر برسد (برای محتویات داخلی شکم ودل وچگر6درجه سانتی گراد)این دما باید در 16 الی 24 ساعت برای لاشه دام های کوچک وکمتراز 48 ساعت برای رشد دام های بزرگ مهیا شود .
( معیار اندازه گیری درمحل ران عقب لاشه است )
مسلما" میانگین سطح دما درتمام نقاط لاشه یکسان نبوده وکمتر می باشد رساندن دمای سطح لاشه به صفر درجه سانتی گراددرخلال4ساعت ازجهت جلوگیری از رشد میکروبها بسیارمهم است.
خنک کردن سریع لاشه مشکلاتی دارد . بنابراین بهتراست که این کاربموقع ودرمدتی که تعیین می شود سرد گردد. خنک کردن گوشت گاووگوسفند درهنگامی می باید صورت گیرد که گوشت هنوز درحالت لرز اولیه خود می باشد دراین حالت به این باید دمای گوشت به 10 درجه سانتی گراد یا کمتر از این برسد ایجاد چنین شرایطی به این علت است تااز سفت شدن بافت ماهیچه ای گوشت که دراثرانقباض های آن صورت می گیرد وتا مدت نسبتا" زیادی پس از کشتار دام نیز ادامه دارد جلوگیری نماید.
خنک کردن سریع گوشت از یک طرف نیاز به هزینه های سرمایه گذاری زیادی دارد واز طرف دیگر هزینه های عملیاتی را افزایش میدهد بنابراین برای رسیدن به شرایط مطلوب خنک کردن گوشت می توان یا دمای هوارا کاهش داد ( تا حدی که روی سطح گوشت یخ نزند) ویا سرعت گردش هوا را افزایش داد (که این عامل منجربه بالا رفتن هزینه های عملیاتی خواهد شد.)ویا توسط هردوعامل بصورت همزمان.ضمنا" می توان ازاطاق ها سرد موجود درسردخانه بصورت کاهش دمای عملیاتی آنها (برای گوشت گاو 5- الی 6- درجه سانتی گراد برای خنک کردن گرمای طبیعی گوشت استفاده کرد.
خنک کردن سریع واولیه گوشت را می توان دراطاقهای کوچک سردخانه ویا در تونل سردانجام داداین عمل دراطاقهای سرد و دردو یا سه مرحله می باشد.
درخلال اولین مرحله باید دمای اطاق را درحدود صفر درجه سانتی گراد نگاه داشت ضمن اینکه اگر جریان هوا نیز زیاداست دقت ومواظبت نمود تا سطح لاشه یخ نزند . برای لاشه های بزرگ بعد از گذشت 10 الی 12 ساعت . شدت گردش هوای اطاق یا نبارسرد را کاهش داده ودرخلال 6 تا 10 ساعت بعدی دما ورطویت را ثابت نگاه داشت واین دومین مرحله است . بعداز این مرحله لاشه ها را به اطاقهای نگهداری سردخانه انتقال داده تا دمای آنها ثابت بماند واین سومین مرحله خنک کردن لاشه هاست اطاقهای کوچک سردخانه که برای خنک کردن گوشت بکار می رود.
باید بنحوی طرح ریزی شده باشد که تکافوی دوساعت کا معمولی کشتارگاه را بدهد ظرفیت تکمیل شدن آن برابر با دو ساعت کشتار باشد. باید رفت شود که لاشه های تازه ونم دار در پشت لاشه هایی که مجددا" وارداطاق شده وخنک شده اند قرار گیرند بطوری که هوای سردابتدابه لاشه های قبلی برخورد کرده وسپس به لاشه های گرم ونم دار این نحوه عمل بدین منظوراست که ازانقباض سطوح لاشه ها جلوگیری شود.
تونل های سرد نیزبرای خنک کردن گوشت مجددا" تحت دو فرآیند قرار می گیرد که از شرایط مشابه اطاق سرداست: درهرصورت دما می تواند دریک مدت کوتاه حتی الامکان کمتر از 5- درجه سانتی گراد برسددرچنین شرایط ودرمدت 4 ساعت دمای لاشه های گاو بطور متوسط به حدود 15 درجه سانتی گراد بالای صفر ولاشه های گوسفند از مدت 5/2 ساعت به همین دما میرسند در خلال دومین مرحله دمای سطحی لاشه ها باید به 4 الی 5 درجه سانتی گراد برسند بطور متوسط دمای 4 درجه سانتی گرادبالای صفر یک دمای مناسبی بوده وسپس باید لاشه ها رابه مدت 15 الی 16 ساعت دریک اطاق سرد ثانوی وبطورثابت نگهداری نمود. این طریق خنک کردن اغلب درمورد کشتار گاههای با ظرفیت بالا بکار می رود که در مورد خنک کردن گوشت گاو وگوسفند پیشنهاد می شود ازاین روش استفاده گردد .Chilled Storage (خنک نگاه داشتن گوشت )نگهداری گوشت های خنک شده یک عمل موقتی است واغلب بعنوان یک کار ضربتی وحد واسط میان مرحله تولید تا مرحله عمل ویا به عبارتی دیگر لازمه نگهداری تولید تا مصرف گوشت می باشد
درخلال نگهداری اصطلاحا"رسیده شده¹وبعبارتی دیگر بیات می شود ( پیر شدن گوشت ) با ادامه نگهداری کم کم تردی گوشت نیز کم شده واز طرف دیگر مزه وطعم آیزیم های فعال تجریه کننده پروتین گوشت افزایش می یابد لذا مدت نگهداری گوشت بصورت خنک . محدود است بیات شدن گوشت با درجه حرارت مستقیم دارد .بدین ترتیب که با افزایش دما این عمل نیز تسریع می گردد.یعنی عمر نگهداری کوتاه می شود علیهذا وجهت مسائل بهداشتی وبهتر است دمای 4 درجه سانتی گراد بالای صفر دررطوبت نسبی 85 الی 95 درصد رعایت گردد درحین شرایطی گوشت گوسفند 4 روز وگاو دو هفته طول می کشد تاکاملا" بیات ورسیده شود.
لذا شرایط بالا برای نگهداری کوتاه مدت گوشت
1- RiPemeing
گوسفند وگاو ضرورت کامل داشته وباید حتما" رعایت گردد.
اگر نیاز است که گوشت برای مدت طولانی نیز نگهداری گردد باید دما را کاهش دادالبته باید دقت کرد که سطح لاشه یا گوشت یخ نزند . معمولا" صفر درجه سانتی گراد برای نگهداری طولانی نیز شرایط مطلوب ومناسبی است ولی شرایط نگهداری گوشت درحالت خنک وسرد محدود خواهد بود که به نوع گوشت بستگی دارد.
دمای حدود 4 درجه سانتی گراد بالای صفر معمولا" دمائی دست که دراغلب مغازه های قصابی برای نگهداری گوشت بکار می رود که قطعا" برای نگهداری طولانی ترگوشت مغازه های قصابی فاقد امکانات هستند.
رطوبت نسبی موردنیازنیز 80الی90درصد می باشد : زیرا درصدرطوبت فوق هم از جهت ازدست ندادن رطوبت بیشتر گوشت ( اُفت)وهم از جهت عدم رشد میکروب ها شرایط مناسبی است رطوبیت 80 درصد معمولا" برای لاشه ها وشقه ها ورطوبت 85 الی 90 درصد برای گوشت های خرد شده وقطات کوچک استقاده شود.
شرایط نگهداری احشاءشکمی وآلایش خوراکی ( دل وجگر وقلوه ) وسایر محتویات داخل شکم که قابل خوردن می باشد با گوشت تفاوت دارد دمای 1- درجه سانتی گراداز صفر درجه بهتراست ورطوبت نسبی نیز باید به حد اشباع 100 درصد برسد درچنین شرایط سطوح آلایش خوراکی از خطر لکه دار شدن درامان خواهد بود . غدد هایی که معمولا" برای مصارف درمانی مورد استفاده قرارمی گیرند مانند تیروئید، پاتکراس، لوزالمعده ، بیضه ها ونظایرآنها باید پس از خارج نمودن از شکم دام بلا فاصله منجمد گردند تا مواد موثر آنها حفظ شده وباقی بماند گردش وجریان هوادراطاقهایی که محصولات درآن قرار گرفته درهر ساعت باید 20الی 35برابرمیزان جریان هوادراطاق سردخالی باشدچنانچه یک اطاق برای نگهدرای آلایش خوراکی اختصاص یافته،صحیح تر این است که از جریان هوای طبیعی وبیشترین درصد رطوبت استفاده شود.
بهتراست لاشه هادریک ردیف برروی ریل آویزان بوده واز بهم چسبیدن آنهاجلوگیری شده بطوریکه جریان هوا بتواند به همه لاشه ها برخورد نماید.
درهنگامی که لاشه های جدید از کشتارگاه به داحل اطاقهای نگهدرای می رسد بهتراست این لاشه ها در اطراف لاشه هائی قبلی که سرد شده اند قرار گیرند وترجیحا" دریک محل متمرکز شوند
اقدامات تکمیلی از نگهداری گوشت:
1- تغیروجابجا کردن هوا
مخلوطی ازگاز وهوای محیط که با هوای معمولی ( بعنی 21 درصد اکسیژن ، 79 درصد نیتروژن ومقدار کمی از گازهای دیگر تفاوت دارد.
2- بسته بندی گوشت :
قرار دادن گوشت در نایلون – بعد هوای اطراف گوشت درداخل کیسه کامل" تحلیه شده بطوریکه بسته گوشت فاقد هرگونه هوا باشد .
3-استفاده ازتشعشع وپرتوهای رادیواکتیو برای محافظت قشرزنده لاشه های خنک شده
4- بکار برردن پرتوهای یون ساز
« انجامدگوشت Freezing »
منجمد کردن گوشت محدود به محموله هائی است که برای صادرات بوده ویا به منظور نگهداری در انباروعمل آوری های بعدی درآینده به آن نیاز باشد هنگامی که دوره گوشت ازمقداری که برای نگهداری گوشت های خنک شده بیان شد بیشتر می شود.باید آن رامنجمد کرد. دمای گوشت منجمد باید به نحوی باشد که مرکز آن (عمق گوشت )به 12- درجه سانتی گراد یا کمی کمتر برسد.
برای رسیدن به چنین شرایط باید گوشت قبلا از میان دمای که حداکثر تبلور را داشته عبور کرده باشد (از1-تا5-درجه سانتی گراد ).
سرعت انجماد گوشت فاکتور بسیار مهمی است زیراکیفت گوشت منجمد بستگی زیادی به اندازه (بزرگی وکوچکی ).
کریستال های یخ تشکیل را دارد.کمترین سرعت انجماد بیشترین اندازه کریستال های یخ را تشکیل خواهد داد .
انجماد که به آهستگی صورت می گیرد موجب تجزیه محلول سلول ها وسپس یخ می بندد.در چنین حالتی شکل کریستال های یخ بزرگ خواهد شد.ولی بر عکس:چنانچه انجماد سریع وبا سرعت انجام گیرد.موجب می شود تا کریستال های یخ اندازه کوچک تر داشته واغلب در همان سلول های ماهیچه ای شکل گیرند.لذا سلول هاآب کمتری از دست داده واز تجزیه محلول آنها جلوگیری می شود.کاملا واضع است که تکنولوژی آینده تادر خواهد بود تا گوشت با همان کیفیت نزدیک به اولیه (با سرعت )منجمد وحفظ نموده وخصوصا در خلال خروج از انجماد ،گوشت آب کمتری از دست بدهد ورطوب طبیع آن حفظ شود.
سرعت انجماد بین 2تا5سانتی متر در ساعت مناسب است بنابراین انجماد آهسته هنگامی است که سرعت آن کمتر از یک سانتی متر در ساعت بوده وانجماد سریع در مواقعی است که بیشتراز 5سانتی متر در ساعت باشد .
چربی بعضی قسمت های لاشه باید گرفته شود زیرا اگر چربی از خشک شدن سطح گوشت جلوگیری میکند ولی از طرف دیگر از کاسته شدن دمای لاشه جلوگیری کرده موجب میشود تا در خلال انجماد و نگهداری به گوشت خسارت داده شود.
گوشت های که قطر نازک داشته وکم چربی بوده ودر کارتن های مقوایی نازک بسته بندی شده ویا به قطعات کوجک ترتقسیم میشوند.سریعترمنجمد می شوند.منجمد نمودن گوشت به شکل فوق چند مزیت دارد.
1-انجماد اینگونه گوشت ها30درصدیابیشتر کاهش مییابد .
2-ظرفیت انبار 100درصد افزایش می یابد.
3-عملیات حمل ونقل گوشت آسان متر میگردد.
4- برای بی استخوان کردن پس از آب شدن یخ مشکلات بهداشتی کمتری وجود دارد.
انجماد گوشت در اطاقهای وزان (که در آنها بادباشدت می وزد)انجماد می شود.دمای هوا در این اطاقهابین30-الی35-درجه سانتی گراد ودربعضی مواقع تا 40-درجه سانتی گرادمیرسد.
به سرعت هوا نیز با شدت کامل از2تا4متر بر ثانیه وحتی بیشتر تا حدود 6متر برثانیه گردش میکند.
اطراف نسبی بین 95درصد وحتی کمی بالا تر از این هم می رسد.در چنین شرایط لاشه هایی که نصف ویا 4قسمت شده باشند.در حدود 16 الی 20ساعت طول میکشد.تا منجمد شوند.
گوشت های قطعه بندی شده در کارتن های به اندازه54×34×16سانتی (طول-عرض-ارتفاع)قرار گرفته انددر مدت حدود 4ساعت ووسیته های کوچکتر در حدور یک ساعت پس از قرار گرفتن در اینگونه تونل ها منجمد می شود.
عمر نگهداری گوشت ومحصولات گوشتی(تعدادماه)
محصولات |
c°18- |
c°25- |
c°30- |
گوشت گاو |
12 |
18 |
24 |
گوشت بزرگ بسته بندی شده |
10 |
کمتراز12ماه |
کمتراز12 |
لاشه گوساله جوان (3ماه سن) |
9 |
12-10 |
12 |
لاشه گوسفند |
9 |
12 |
24 |
محتویات شکم |
4 |
|
|
شرایط نگهداری گوشت منجمد:
1- کنترل دقیق دما، رطوبت نسبی وگردش هوا دراطاقهای نگهداری گوشت
2- نگهداری گوشتها دراین اطاقها بایدازنظر دما کاملا" یکسان باشد واز بالاوپائین رفتن دما شدیدا جلوگیری کرد
3- دمای معمولی نگهداری گوشت دراین اطاقها از18- درجه سانتی گراد تا25- درجه سانتی گراد باید باشد درچنین شرایطی گوشت را می توان تا یکسال حفظ کرد .
4- میزان رطوبت نسبی که گوشت آب خود را از دست ندهد بطور متوسط بین 95 الی 98 درصد باید باشد.
عمر مفید نگهدای گوشت:) psL )
مدت عملی ومفید نگهداری زمانی است که گوشت بصورت منجمد نگهداری شده در هنگام نگهداری هر قسمت که فاسد شده برروی سایر قسمتها اثر نگذارد ولذا گوشت حصوصیات طبیعی خود را حفظ کرده وبتوان برای عمل آوری بعدی ویا مصارف انسانی آنرا به مصرف رساند.
گراد نگهداری شده ودر اسرع وقت به مصرف برسند
2- چگونگی خنک نمودن گوشت:
برای جلوگیری و کاهش فرایند فساد پذیری گوشت و جلوگیری از رشد میکروبها باید لاشه ها را پس از کشتار و انجام مراحل پوست کنی بلافاصله خنک نموده و آن را تا هنگامی که برای مراحل مصرف آماده می شود نگهداری نمود.
خنک نمودن گوشت یک عمل اساسی است و باید بوسیله سرما دمای گوشت را سریعاً کاهش داده و این عمل باید در یک اطاق سرد که دارای جریان هوا شدید و در حال گردش می باشد صورت پذیرد. سرد نمودن سریع سطح گوشت نه تنها موجب جلوگیری از فعالیت میکروبهای سطحی گوشت می شود بلکه کاهش دما باعث می شود تا گوشت وزن کمتری از دست داده و ضمناً بعلت عدم ترکیب هموگلوبین گوشت با اکسیژن هوا، گوشت رنگ طبیعی خود را بهتر حفظ کند . برای خنک کردن اولیه گوشت سیستم های مختلفی به کار گرفته می شود که در کشتارگاه ضنعتی بابل از روش جریان هوای خنک استفاده می شود اطاقهایی در نظر گرفته شده است که هوا با سرعت و بخوبی در آن گردش داشته، رطوبت نسبی بالایی داشته و قدرت سرد کنندگی آن زیاد می باشد دمای هوا در این اطاقها در حدود صفر درجه سانتی گراد می باشد سرعت گردش هوا بطور متوسط از 25% تا 3 متر بر ثانیه است. که برای رعایت شرایط اقتصادی از 75% تا 5/1متر در ثانیه استفاده شده است. چرا که کردن سرعت گردش هوا باعث افزایش فشار بر پروانه ها (فن ها) می شود که مصرف را افزایش می دهد در نتیجه هزینه ها را بیشتر
می کند و علاوه بر آن موجب از دست دادن وزن بیشتر گوشت می گردد. رطوبت نسبی پیش بینی شده در سردخانه بیش از 90 الی 95 درصد است.
خنک کردن اولیه هنگامی کامل است که گرم ترین نقطه لاشه به 7 درجه سانتی گراد بالای صفر برسد. (برای محتویات داخلی شکم و دل و جگر 3 درجه سانتی گراد) این دما می تواد در 6 الی 24 ساعت برای لاشه دامهای کوچک، حدود 48 ساعت برای لاشه دام های بزرگ ایجاد می شود (معیار اندازه گیری آن در محل ران عقب لاشه است)
رساندن دمای سطح لاشه به صفر درجه سانتی گراد در خلال 4 ساعت از جهت جلوگیری از رشد میکروب ها بسیار مهم است. خنک کردن گوشت گاو و گوسفند هنگامی باید صورت گیرد که گوشت هنوز در حالت لرز اولیه1 خود می باشد و در این حالت باید دمای گوشت به 10 درجه سانتی گراد ویا کمتر از این برسد ایجاد شرایط بالا به این علت است تا از سفت شدن بافت ماهیچه ای گوشت که دراثر انقباض های آن صورت می گیرد و تا مدت نسبتاً زیادی پس از کشتار دام ادامه دارد جلوگیری نماید.
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
فراینداستخوانگیری وبسته بندی لاشه گاوMeat Deboning operation
1- چهار قسمت نمودن لاشه ها (گاو) با اره های گردان
2- انتقال هر قست در روی میز جداساز استخوان.
3- جداسازی استخوان در اطراف باند مخصوص توسط پرسنل.
4- انتقال استخوانها از طریق نوار نقاله به بیرون.
5- انتقال گوشت استخوانگیری و قطعه شده به باند مخصوص (گردن - راسته - ران - سردست - فیله)
6- تریم کردن نهایی از طریق جدا کردن چربی و غدد.
7- انتقال قطعه ها به میز گردان در انتهای نقاله.
8- بسته بندی قطعات گوشت (واکیوم - سولوفان بدون واکیوم)
9- بسته بندی در کارتن (هر کارتن مخصوص یکنوع قطعه و حدوداً به وزن 25-30 کیلوگرم)
10- وزن کشی ، تسمه ، برچسب، مهر و قرار دادن در روی پاکت.
11- حمل به اطاق انجماد و سپس ارسال یا نگهداری در اطاق زیر صفر درجه.
فرایند عملیاتی تبدیل مواد مازاد(رندرینگ) Rendering plant
الف: خون
1- خون جمع آوری شده جهت انجام مراحل تبدیل به پودر خون با فشار باد و یا حمل با تانکر به قسمت تبدیل، حمل می شود (جهت عدم انعقاد خود یا از مواد شیمیایی و یا سیستم مکانیکی استفاده می شود.)
2- پخت و استریل و خشک شدن در دیگ پخت.
3- خارج کردن از دیگ پخت و سرد کردن آن.
4- سیلو کردن.
5- کیسه کردن.
ب: پودر گوشت
1- حمل و بارگیری از محل کشتارگاه به دیگ پخت (دامپر- وانت- اسکرو- تسمه …)
2- پخت - استریل و خشک شدن در دیگ پخت.
3- جداسازی چربی در پرکلیتور و سانتریفوژ.
4- هدایت چربی به مخازن ته نشینی.
5- انتقال چربی صاف شده به مخزن نگهداری.
6- تخلیه سبد سانتریفوژ (پودر) در سینی (هاپر) جهت سرد شدن.
7- سرد کردن پودر و آماده برای آسیاب (کولر - سینی - فضای باز …)
8- آسیاب کردن .
9- سیلو .
10- کیسه کردن.
فرایند تبدیل استخوان به استخوان
1- حمل استخوان از واحد استخوانگیری و یا خارج از سایت به واحد استخوانگیری.
2- انتقال به هاپر دریافت.
3- خرد کردن استخوان با استخوان خردکن.
4- انتقال به اتوکلاوو (مخزن تحت فشار) و پخت استخوان.
5- خارج کردن استخوان و سرد کردن آن.
6- آسیاب کردن و انتقال به سیلو.
7- کیسه گیری پودر استخوان.
8- جداسازی چربی از ژلاتین و تصفیه آن و پر کردن در بشکه های 200 لیتری .
9- تصفیه ژلاتین بعنوان چسب (برای استفاده در صنایع کارتن - مقوا - تمبر و …)
فرایند ذوب پیه وتولید چربی صنعتی
1- انتقال پیه با ترولی به واحد ذوب.
2- انتقال به هاپر دریافت.
3- هدایت از هاپر توسط تسمه (هلیس) به خردکن.
4- خرد کردن (قیچی کردن - تکه تکه کردن) پیه توسط دستگاه مخصوص.
5- انتقال پیه خرد شده از طریق تسمه (هلیس) به مخزن ذوب.
6- فرایند کردن پیه (ذوب) در مخزن مخصوص با بخار غیر مستقیم (دمای 90 درجه)
7- جداسازی روغن خالص از جزغاله توسط سانتری فیوژ (سپاراتور- فیلتر پرس …)
8- انتقال جزغاله به قسمت رندرینگ (تبدیل مواد مازاد) جهت تبدیل به پودر خوراک دام.
9- انتقال روغن توسط پمپ مخصوص به مخزن تصفیه.
10- جداسازی اسیدهای چرب آزاد (FFA) و شستشوی روغن تا خنثی سازی.
11- پرکردن روغن در بشکه های 200 لیتری و انبار کردن.
فرایند عمل آوری روده
1- لشه گیری (دست کشی - رنگ گیری) در قسمت جدا کردن روده از شکمبه.
2- دسته بندی (5 و یا 10 تائی) انتقال به واحد روده پاک کنی.
3- خیساندن در کباد (حوضچه مخصوص) بمدت 24 ساعت با شرایط مخصوص.
4- باز کردن دسته ها. یکبار و دو بارگیری.
5- دسته بندی (5 - 10 تایی )
6- نمک سود کردن.
7- سردخانه (روده اورژینال)
8- باز کرن دسته ها.
9- سورت و کالیبره کردن.
10- متره و درست کردن هنگ.
11- هنگ کشی یا نمک سود کردن هنگها.
12- ابگیری و نمک گیری .
13- بسته بندی .
14- سردخانه - انبار - ارسال.
فرایند محتویات درون معده جهت تهیه کود
1- پاره کردن شکمبه در روی سینی مخصوص و خارج کردن مواد درون آن و انتقال به مخزن تخلیه بخارج.
2- شستشوی شکمبه و تخلیه کامل مواد.
3- انتقال مواد بخارج از سالن در مخزن حمل (همراه با فشار هوا - در صورت انتقال با روش پیستونی آب مواد گرفته و تفاله انتقال داده می شود.)
4- (در صورت وجود آب) پرس آبگیری که 85% از آب مواد گرفته می شود.
5- انتقال مواد آب گرفته شده به فضای مورد نظر ساخت کمپوست.
6- ایجاد بستر مثلثی شکل و دپوی مواد در ای بسته.
7- هوا دهی به بستر و ایجاد کود برای مصارف کشاورزی.
فرایند جمع آوری ودپوی پوست
1- جمع آوری پوست های گاوی و گوسفندی و انتقال به سالن دپوی پوست (وانت - ترولی …)
2- نمک سود کردن پوست ها از قسمت گوشتی.
3- پهن کردن از قسمت گوشتی در روی پالتها تا ارتفاع 1-20/1
4- انتقال با لیفتراک به کامیون های حمل جهت دباغی.
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
ایستگاه های عملیاتی فرایند آماده سازی کشتار گوسفند
operation steps for sheep processing
1- حرکت از آغل انتظار به رامپ منتهی به کشتارگاه
2- ورود به نقاله مهار کننده (ریسترینر Reastrainer) به منظور مهار دام بصورت تک تک.
3- بیهوش کردن دام با شوک برقی انبری در انتهای نقاله.
4- خواباندن روی میز ذبح بطرف قبله.
5- ذبح دام.
6- آویزان کردن پای عقب به الواتور و انتقال به ریل خونگیری.
7- قطع شاخها و پاها توسط تیغه های الکتروهیدرولیکی .
8- شروع پوست کن دنبه و جداسازی پوست از دنبه
9- انتقال از قلابهای خونگیری به قلاب های پوست کن و انتقال قلابها به اول خط.
10- قطع پاها توسط تیغه های الکتروهیدرولیکی .
11- بازرسی پاها و شاخها.
12-شروع پوست کن(افقی خوابیده- افقی در روی ریل-عمودی درحال حرکت)40- 60%
13- پوست کن نهایی (دستی - ماشینی)
14- چاک زدن سینه.
15- قرار گرفتن اندامهای آلایش خوراکی روی نقاله بازرسی بهداشتی که حرکت آن با لاشه بصورت موازی می باشد.
16- بازرسی موازی.
17- آماده سازی بعدی آلایش خوراکی در اطاق جداگانه .
18- انتقال آلایش غیر خوراکی به محل مخصوص جهت فرایند.
19- انتقال ضبطی ها به فضای مخصوص .
20- جداسازی لاشه های مشکوک جهت معاینات بعدی و نگهداری در سردخانه مخصوص.
21- توزین با باسکول هوایی و چاپ بر چسب وزن.
22- شستشوی لاشه توسط دوش.
23- قرار دادن لاشه های گوسفندی از روی خط پوست کن در روی قلابهای هشت شاخه و یا چهار شاخه غلتک دار.
24- توقف در ایستگاه قبل از سردخانه .
25- انتقال به سردخانه.
بعد از نگهداری در سردخانه (24 ساعت- تا حصول دمای عمق لاشه به 2/5) به کامیون سردخانه دار جهت توزیع انتقال داده می شود یا با پوشش پارچه ای کفن پوش و سپس در اطاق انجماد. ابتدا منجمد و سپس در سردخانه زیر صفر نگهداری می شود.
ایستگاه های عملیاتی فرایند آماده سازی کشتار گاو و گوساله
Operation steps for cattle processing
1- انتقال گاو از اصطبل(از طریق رامپ) به تله.
2- ورودبه قفسه شوک زطریق دربهای لغزنده عمودی.
3- شوک زدن و بیهوش کردن دم (شوک برقی- اسلحه)
4- بیرون راندن گاو از قفسه شوک (ثقلی - متحرک)
5-ثابت کردن قلاب درپای قب،بالابردن روی ریل سربری.
6- سربری (ذبح) رو به قبله.
7- بالا بردن دام با جرثقل زنجیری و انتقال در روی ریل خونگیری.
8- اتصال دستگاه تحریک کننده (الکترو استیمولاسیون).
9- بستن ابتدای مری (جهت جلوگیری از خروج مواد درون معده)
10- بریدن دستها و شاخها با تیغه های هیدرولیکی.
11- انتقال گاو از ریل خونگیری به پوست کنی (دستی - انتقال دهنده بادی)
12- قطع پاهای عقب بوسیله تیغه های الکتریکی بادی.
13- بازرسی پاها، شاخهاو پستانها.
14- پوست کنی اولیه قسمت جلو و پشت (چاقوی دستی - گردان بادی)
15- پوست کنی نهایی با دستگاه پوست کن و انتقال پوست ها به اطاق آماده سازی پوست.
16- بریدن و جدا کردن کله و قراردادن آن روی نقاله بازرسی (کابین کله شور).
17- چاک زدن سینه توسط اره مخصوص .
18- خارج نمودن امعاء و احشاء در روی سینی بازرسی و آویزان کردن الایش خوراکی در قلابهای موازی.
19- بازرسی بهدشتی آلایش خوراکی و غیر خوراکی.
20- انتقال اعضاء ضبط شده به اتاق مخصوص جهت حمل به تبدیل ضایعات.
21- شقه کردن سر گاو و خارج کردن غز و زبان (در اطاق جداگانه)
22- شقه کردن لاشه در سکوی متحرک، قابل تنظیم هماهنگ با اره اتوماتیک دستی شقه کن.
23- بازرسی بهداشتی شقه وجداسازی لاشه های مشکوک و انتقال آنها به سردخانه های مخصوص .
24- تریم نهائی و جداکردن چربی های اضافی.
25- توزین با باسکول هوایی و چاپ بر چسب وزن.
26- شستشوی لاشه با دوش.
27- توقف در ایستگاه قبل از سردخانه.
28- انتقال به سردخانه.
پس از یکروز ذخیره سازی در سردخانه و پیش سردکن چهار قطعه کردن لاشه و توزین و انتقال، به کامیونهای یخچال دار و یا چهار قطعه کردن لاشه و انتقال به اطاق انجماد و یا استخوانگیری.
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
تجهیزات فراورده های جنبی By product Equipment
الف: کله و پاچه پاک کنی
1- دستگاه کله و پاچه پاک کنی Dehairing /scal dingMachine
محفظ این دستگاه از جنس فولاد ضد زنگ مجهز به دیسک دوار برای تمیز کردن نهایی پاچه ها بکار گرفته می شود. سیستم بصورت سانتری فیوژ با الکتروموتور 9 کیلووات از جنس استیل ساخته شده است. (البته در کشتارگاه های ایران کمتر از دستگاه استفاده می شود. بیشتر سیستم بصورت دستی است. شاید علت آن مصرف خوراکی کله و پاچه می باشد. )
در سیستم دستی از یک مخزن با جنس استیل و کویل حرارتی که بتواند دمای آب را تا 60 درجه برساند استفاده می شود و بصورت دستی کله و پاچه تمییز می شود.
2- سم چین Hoof Remover unit
این دستگاه برای جداسازی سمها از پاها استفاده میشود که مجهز به دو غلتک دوار (سطح آجدار) که در جهت عکس یکدیگر حرکت می کنند می باشد. نیروی محرکه آن 1/1 کیلو وات می باشد و جنس بدنه گالوانیزه گرم می باشد.
ب: شکمبه پاک کنی
1- میز دریافت شکمبه Paunch / stomach Emptying Table
این میز از جنس استیل لبه دار و مجهز به خروجی مواد به قسمت زیرین می باشد که در روی این میز شکمبه تخلیه و مواد آن بخارج برده می شود. ابعاد میز بستگی به طرح دارد.
2- دستگاه شکمبه پاک کنی Sheep/Cattle stomach cleaning machine
این دستگاه همانند سانتری فیوژ می باشد که صفحه داخل (محفظه دستگاه) آجدار و مشکب و گردان است. و از جنس استنلس استیل می باشد. قدرت الکتروموتور 9 کیلو وات مصرف آب گرم (55 درجه) 2000 لیتر در ساعت و مصرف آب سرد 2500 لیتر در ساعت می باشد.
3- دستگاه انتقال مواددرون شکمبه(ارگان) Paunch content Removal
این سیستم با فشار باد کار می کند و از یک مخزن تحت فشار سیلندری شکل ساخته شده که مواد از روی سینی به داخل آ، ریخته و پس از مسدود کردن درب مواد با فشار باد به خارج در کانتینر مربوطه ریخته می شود. فشار مورد نیاز 8-10 بار - حجم مخزن 200 لیتر - قطره مخزن 800 میلی متر- عرض محفظه 2300 میلی متر - ارتفاع محفظه 2000 میلی متر.
4- کانتینر جمع اوری مواد container
این کانتینر در خارج از محوطه قرار دارد و مواد درون شکمبه در آن جمع آوری می شود. ظرفیت این کانتینر بستگی به حجم مواد دارد و سیستم این کانتینر طوری طراحی شده است که توسط یک وانت و یا خاور بصورت بالابر در پشت ماشین حمل و به محل جمع آوری انتقال داده می شود.
مشخصات فنی تجهیزات استخوانگیری و بسته بندی
Technical specification Deboning & paking
برای ظرفیت 10-15 تن در هر شیفت
1- نقاله (تسمه) حمل انتقال گوشت mest trnsport conveyor
طول 12 متر - جنس ورق استیل - عرض 80-90 سانت - ارتفاع میز از سطح زمین 20/1 متر.
2- نقاله حمل استخوان bone Transport conveyor
طول 10 متر - جنس پی وی سی - عرض 60-70 سانت - ساختار محافظ از فولاد ضد زنگ که روی نقاله گوشت سوار شده است.
3- میز کار Working tables
تعداد 12 عد - جنس پی وی سی سنت- محافظ از جنس فولاد ضد زنگ
میز خرد کن اولیه با ابعاد 2
4- میز گردان rotation table
جنس استیل - قطر 1400 میلیمتر - گردان یا الکترو موتور.
5-گاری حمل استخوان-چربی و قطعات گوشتtrolleys bone, fat, meat
جنس استیل - تعداد 5 عدد - ابعاد 510
6- میزهای بسته بندی Packing Tables
جنس فولاد ضد زنگ - ابعاد 1500
7- سیستم توزین و برچسب زنی الکترونیکی
Electronic weighing and labeling system
8- اره چهار قسمت کن Quartering saw
قدرت 220 ولت، 710 وات - 8500 دور در دقیقه - وزن 7/6 کیلو گرم - طول اره 240 میلی متر.
9- چاقو تیز کن High pressure cleaner
حجم 420 لیتر در ساعت با فشار 30 بار با دمای 50 درجه قدرت موتور سه فاز 380 ولت 2/2 کیلو وات.
10- سیستم کارواش High pressure cleaner
حجم 420 لیتر در ساعت با فشار 30 بار با دمای 50 درجه قدرت موتور سه فاز 380 ولت 2/2 کیلو ولت.
11- اره قطعه کن (دایره ای) Pre - Breaking saw
قطر اره 270 میلی متر - وزن 9/14 کیلوگرم - قدرت 220/380 ولت: 5 هرتز - سه فاز.
کشتارگاه بهداشتی : Sanitary slaug htery
1- زنجیره (قرقره) بالا برنده Winch hoist
ظرفیت : 1000 کیلوگرم - موتور : 7/1 کیلو وات- ارتفاع بالا بردن: 4 متر .
2- گاری پوست کنی Dehiding cart
برای پوست کندن در وضعیت افقی شامل گالوانیزه به ابعاد 575 1500 میلیمتر .
3- میز کار Working Table
فریم میز ساخته شده از فولاد ضد زنگ و تخته کار از جنس پی وی سی سخت است.
4- سیستم ریل Rail system
از نوع لغزشی برای عملیات خونگیری و پوست کنی لاشه بکار گرفته می شود قطر لوله ها 12 اینچ بوده و توسط براکتهایی در فواصل 750 الی 1000 میلیمتر به ناودانی دو طرفه سقفی متصل می شود.
5- قلاب های دیوارWall Mounted Rack for Heads and Pluks
از این قلاب دیواری به منظور قرار دادن کله و زبان دام استفاده می شود. جنس آن تمام از استیل 304 بوده و بر دیوار نصب می شود که در مجموع دارای 5 قلاب می باشد.
6- دستشویی و استریل کننده های چاقو
Hand washing and knife sterilisation unit
جنس از ورق 2 میل استیل 304 کلید لوله ها و اتصالات از جنس استیل
اندازه: 1330 500 400 میلی متر .
7- قلاب خونگیری Bleedings shackle
جنس رولی از استیل 304 و زنجیر و فریم از فولاد گالوانیزه.
8- قلاب پوست کن Dressing Rollerhook
مشخصات فنی خط کشتار گوسفندی
Technical specification sheep slaughterline
1- مسیر عبور گوسفندی Sheep Drive way
مسیر عبور گوسفند معمولا از لوله های گالوانیزه حداکثر 2 اینچ مهار می شود تا دام قادر به خروج از مسیر نباشد و از طرف دیگر بتوان مسیر را به راحتی تمیز کرد.
2-نقاله(v)شکل مهارکننده گوسفندsheep Restrainer conveyor
شامل 2 صفحه نقاله از جنس فولاد ضد زنگ (استیل) که به شکل (v) نصب شده و هر یک دارای نیروی محرکه 1/1 کیلو وات است دو عدد الکتروموتور و فریم سیستم از جنس گالوانیزه می باشد طول دستگاه حدوداً 3-6/3 متر می باشد.
3- شوکر الکتریکی (انبری Electrical stunner
مشخصات: طول 300 میلیمتر - عرض 185 میلیمتر - ارتفاع 180 میلیمتر- وزن خالص 2/9 کیلوگرم - قدرت 280/ کیلو وات - شدت جریان 5/1 آمپر - توان مصرفی 25/کیلووات
4- میز ذبح Killing table
در انتهای نقاله مهارکننده قرارداردواز فولاد ضد زنگ ساخته شده است و پایه های آن قابل تنظیم می باشد ابعاد حدودی میز: 766 1000 1500 میلیمتر .
5- نقاله خط خونگیری Bleeding chain conveyor
حدودا بطول 65 متر از جنس گالوانیزه که شامل واحد محرک 5/2 کیلووات. واحد کشش بادی، ریلهای رهنما، ساختار نگهدارنده و ساختارهای آویز ساخته شده است.
6- کف شوی پس آب و خون Blood and water Drain
از جنس آلومینیم برای دریچه خروج خون و پس آب.
7- ریل پوست کنی Dressing Rail system
طول سیستم (ریل) حدودا 130 متر یا بصورت افقی خوابیده (مهاباد) یا بصورت ریل در حال حرکت.
8- پوست کن گوسفندی Sheep Dehider
این پوست کن می تواند رولی و یا کششی باشد ظرفیت دستگاه حدودا 200 راس گوسفند در ساعت می باشد که با موتور الکتریکی هیدرولیک کار می کند.
9- شوت پوست chute for skin
بفرم استوانه ای به قطر حدودا 400 میلیمتر جهت عبور مستقیم پوست از سالن کشتار به طبقه پایین جنس شوت استیل 304 و طول تقریبی شوت 5/2 متر (بستگی به طراحی و فواصل دارد).
10- قطع کن دست و پا Hock cutter
این دستگاه از یک سیستم پنوماتیک هیدرولیکی استفاده می کند که شامل پمپ هیدرولیک مجهز به سیستم بادی می باشد و فشار سیستم 6-8 بار و ظرفیت 5/2 لیتر فاصله دهانه قطع کن 60 میلیمتر می باشد.
11- استریل کننده قطع کن دست و پا steriliser
جنس بدنه از ورق استیل 304 می باشد و دارای آب گرم و سیفون تخلیه می باشد ابعاد دستگاه: طول 525 میلیمتر - عرض 400 میلیمتر - ارتفاع 690 میلیمتر.
12- شوت پاها Chutes for legs
جنس ورق شوت استیل 304 و قطر آن حدودا 350 میلیمتر و طول آن بستگی به نوع طراحی دارد.
13- نقاله حمل احشاء (برای بازرسی موازی)
Overhead moving top tables for Guts / organs
این نقاله در فواصل معین مجهز به یک تشتک (برای احشاء سفید) و یک قلاب (برای اویزان کردن احشاء قرمز) کلا از جنس استنلس استیل می باشد که بطور موازی بازرسی احشاء با لاشه صورت می گیرد.
14- شوت احشاء معدومی Funnel for condemned Guts
مشخصات همانند آیتم 12 می باشد.
15- اره سینه باز کن Brisket opener
این اره بصورت پنوماتیکی می باشد و بمنظور شکافتن سینه گوسفند بکار می رود. فشار مورد نیاز دستگاه 6-8 بار - دهنه باز شو 130 میلیمتر - سیکل عملیات یک ثانیه.
16- ریل های لغزشی حمل احشاءRail for carcasses Transport
این ریل ها در انتهای خط نصب و منتهی به پیش سرد کن می شود. از طریق این ریلها لاشه های گوسفند که به قلاب های چهار و یا هشت شاخه آویزان است به پیش سردکن هدایت می شود. تمام اجزاء این ریلها از جنس گالوانیزه گرم می باشد.
17- استریل کننده Steriliser
این استریل کننده برای استریل اره سینه باز کن در نظر گرفته شده است. جنس بدنه و لوله ها از استیل بوده و مجهز به سیستم تخلیه و سر ریز آب و همینطور محلی برای اتصال به آب گرم با انشعاب می باشد. مشخصات دستگاه: طول 525 میلیمتر - عرض 400 میلیمتر - ارتفاع 690 میلیمتر.
18- ترازوی ریلی کامپیوتری Weighing system
محدوده توزین 10-600 کیلوگرم - دقت 200 گرم.
19-تابلوی کنترل مرکزی برق دستگاه هاentral Electrical switchpanel
این تابلو وظیفه تنظیم و کنترل کلیه مدارهای مختلف را دارد در روی این تابلوی مرکزی کلیه فیوزهای اتوماتیک، سوئیچ های ایمنی، کلید های مربوط به تجهیزات و توقف های اضطراری خط قرار داده شده است.
20- کمپرسور هوا compross Air
به منظور تامین هوای مورد نیاز اقلام پنوماتیکی تجهیزات خط کشتار یک کمپرسور با مشخصات زیر مورد نیاز می باشد.
فشار 15 بار - حجم مخزن 1000 لیتر - ظرفیت بازدهی 1600 لیتر در دقیقه - تعداد سیلندر 2 عدد - قدرت الکتروموتور 380 ولت 50 هرتز.
21- گاری حمل احشاء گوسفندی Lift Trolley
جنس استنلس استیل - ابعاد 510 680 670 میلیمتر - دارای 2 چرخ ثابت گردان از جنس چدنی می باشد.
22- گاری حمل قلاب Rollerhook carrier
این گاری بمنظور انتقال و جابجائی قلابهای گوسفندی در داخل سالن در نظر گرفته شده است. جنس لوله ها و بدنه از گالوانیزه گرم می باشد و دارای یک جفت چرخ ثابت و یک جفت چرخ گردان چینی می باشد. ابعاد گاری 780 1295 1530 میلیمتر.
مشخصات فنی تجهیز ات خط صنعتی گاوی
BBB.1 Stunning box for cattle
1) تله گاوی:
به منظور جایگیری دام در حالت مناسب برای مرحله شوک زنی از این دستگاه استفاده می شود .استراکجر این دستگاه از نوع گالوانیزه گرم است . باز وبسته شده درب ورودی دام ودرب خروج دام بصورت پنوماتیکی باشد . ابعاد داخلی m 9/0* 5/2 است .
فونداسیون دستگاه وسکوهای استقرار اپراتورها( قصاب وبیهوش کننده ) بایستی بصورت بتنی توسط کارفرما آماده گردد . درب خروجی دام نیز بصورت نیو ماتیکی باز شده وسپس بصورت ثقلی به جای خود بر می گردد . ضخامت ورق دیواره ها متناسب با موقعیت 6 الی 10 میلیمترخواهد .بود.
15crush barrier posts BBB, 2
2) نرده های حفاظ دام:
این نرده ها به منظور جلوگیری از فرار دام در اطراف محوطه خروجی دام از تله استقرار می یابد . نرده ها از لوله 3 اینج خواهد بود که بصورت گالوانیزه گرم ساخته می شود و بایستی قبل از کف سازی سالن توسط رول بولت-
( Anchor Bolt)نصب گردد . طول هر نرده حدودا" 2/1 متر بالای سطح تمام شده قرار می گیرد . کف بالای لوله ها مسدود شده و اطراف لوله در محل کف سالن کلاهک مخروطی استینلس استیل تعبیه می گردد.
BBB.4 Electrical -stunning device
3) شوک الکتریکی دام ( عصبانی ):
دستگاه دارای یک تابلوی برق ویک دسته اعمال شوک است . اعمال شوک بصورت مجموعه ولتاژ مستقیم و ولتاژ متناوب میباشد . این دستگاه دارای تایمر درتابلوی برق مربوطه جهت تنظیم زمان اعمال شوک است.
BBB.5 cattle eleyating wirch
4) بالابر الکتریکی دام:
این وینج برای بالا بردن دام بیهوش شده بر روی ریل خونگیری مورد استفاده قرار می گیرد. الکتروموتور ووینچ توسط یک کی برد دستی کنترل می شود . وینچ والکتروموتور مربوطه بر روی پایه ها ی فلزی نصب شد وکابل آن توسط قرقره هدایت می گردد.
مدل : Balkank (sadad machine) To152M
ظرفیت : m/min 6/1
سرعت kw 16
قدرت الکتریکی: kw3
ارتقاع بالابری: m9
ولتاژ : Hz50-V 380
استراکچر وپایه های فولادی دستگاه از نوع فولادی گالوانیزه گرم می باشد وبدنه موتور نیز رنگ آمیزی خواهد شد.
BBB.6 Bleeding/transfer svstem cattle
سیستم خونگیری وانتقال :
این مجموعه که برای حرکت لاشه در منطقه خونگیری وانتقال آن به کانویر بعدی بکار می رود شامل سه بخش می باشد:
الف) ریل لوله ای ثقی که برای آویزان نمودن دام درمنطقه ذیح بکار می رود بطور تقریبی 5/5 متر
ب) کانویر افقی خونگیری نقاله بطور تقریبی 5/5 متر وطول تقریبی زنجیر 12 متر
ج) ریل انتقال وریل برگشت قلاب های خونگیری ، که این ریل دارای ساپورت های متشکل از ناودانی دوبل است که ریل برگشت را نگهداری می نماید.
- زنجیر رولری بالینک های فولادی گالوانیزه ورولرهای نایلونی وانگشتی هایی در فواصل 4/2 متر برای حرکت دادن لاشه .
- تعدادی چرخ رنجیر های لازم با یاتاقان برنزی .
- یک عسل کننده نیوماتیکی که لاشه را بصورت تک تک جهت هدایت با انگشتی ها تغذیه می نماید.
- استراکچر دستگاه ازنوع گالوانیزه گرم است .
- موتور گیربکس Kw 55/0از SEWیا VEM یا از شرکهای معتبر اروپایی غربی.
- طول براساس چیدمان از طرف فروشنده ارائه می شود.
نقاله برگشت قلاب نیز متشکل از :
- هدایت کنندهایی از نوع UNP با ریل های لوله ای . رنجیر رولری با لینک های فولادی گالونیزه شده و رولرهای نایلونی وانگشتی هایی در فواصل 4/2 متر برای حرکت دادن لاشه .
- 4 عدد زنجیر با یاتاقان بندی برنزی.
- موتور گیربکس Kw55/0از SEWیا VEMیا از شرکتهای معتبر اروپای غربی.
- استراکچر دستگاه از نوع گالونیزه گرم.
- طو تقریبی نقاله 20 متر می باشد.
5) ارد سینه بازکن: BBB.6 Breasthbone saw
این دستگاه ازنوع محرکه الکتریکی است که برای شکافتن سینه گاو بکار می رود وشامل تیغه ،واحد تعلیق فلری ومبدل الکتریکی می باشد.
BBB.10 Blecding cahins/ shackles
6) قلاب وشکل خونگیری:
این قلاب برای انتقال لاشه بر روی ریل خونگیری وهدایت بر روی ریلهای لوله ای 2 بکار می رود فریم از نوع گالوانیزه بوده و رو لر ومحور آن از استینلس استیل می باشد . رولر این قلاب دارای 2 قطعه بلبرینگ استاندارد است . رنجیر وشکل دارای ظرفیت 2 تن می باشد.
BBB.11 Chutes for legs
7) شوت دست وپا:
این مجموعه شامل 2 قطعه شوت است .
الف) شوت پای جلوی ، که برای انتقال پای جلوی گاو پس از قطع شدن به طبقه زیرین بکار می رو د قطر شوت ها 406 میلیمتر بوده وتماما" از جنس استیلس استیل خواهند بود .
ضخامت استیلس استیل mm 3 است .
ب) شوت پای عقب گاو که دارای مشخصات فنی بوده وبرای انتقال پای عقب دام به طبقه پائین بکار می رود . طول هریک از شوتها 5/3 متر است.
BBB.12 H oist for dressing roller carriers
8) بالابر کاری حمل قلاب ها )
برای سهولت ودر دسترسی قرار دادن قلاب ها پوست کنی در محل سکوی انتقال ، بایستی گاری حمل قلاب ها توسط یک بالابر الکتریکی تا این سکو بالا برده شود . استرکچر نصب این بالابراز نوع گالوانیزه بوده والکتروموتور بالابر بصورت رنگ آمیزی شده می باشد .
BBB.13 Hoist for cattle rehanding
9) بالابر الکتریکی تعویض ریل لاشه:
این بالابر به منظور تعویض ریل تعلیق لاسه از کانویر(قلاب ) خونگیری به کانویر ( قلاب ) پوست کنی می باشد . جهت نصب این بالابر ازیک سازه وفریم های تطیق گالوانیزه استفاده شده است.
مشخصات الکتریکی وظرفیت بالا بر به شرح زیر است.
مدل: Balkank (sadad machine ) To132-M
ظرفیت : Ton1
سرعت: m/min
قدرت الکتریکی : KW5/1
ولتاژ: Hz50-V380
ارتفاع بالابری : mm9
BBB. 14 Derssing convevor
10) نقاله پوست کنی لاشه گاو:
این دستگاه لاشه را در ایستگاه انتقال ( پس از خونگیری ) دریافت نموده وروی ریلهای حرکت می دهد تا عملیات پیش پوست کنی ، پوست کنی با دستگاه ، قطع سر، جدایش احشاء.شقه کردن وبازرسی لاشه انجام می گیرد . نحوه عملکرد دستگاه بدین صورت است که لاشه با حرکت (Start – Stop )ایستگاههای کاری فوق راطی می کند . ورود لاشه به این کانویر توسط یک سیستم پنوماتیک Feeding /Spreeding device انجام گرفته وابتداء اجزاء زاید ( پستان) جدا شده وسپس عملیات پیش پوست کنی ادامه می یابد ونهایتا" لاشه پس از بازرسی وترمیم جهت توزین وانتقال به سرد خانه از این کانویر جدا شد وارد در ریلها ی لغزشی می گردد.
ساختار دستگاه : صورت عمودی است که زنجیر ، چرخ زنجیر وانگشتی های هدایت دام از نوع گالوانیزه می باشد ویا تاقان بندی چرخ زنجیرها بصورت برنز خواهد بود .
زنجیر وسط رولر های نایلونی در داخل پروفیل های ناودانی حرکت نموده و لاشه را برروی ریلها ی لوله ای 2 اینج (60/4×4/5mm) حرکت می دهد.
-One electic drive –unir – 1.1 Kw -35 v
-One pneumatic tensioning unit
-One pneumatic infeed/spreding devices
-Necessary Iimitswitches
-Necessary connections to the headbeams with a max of 0.5m
مشخصات فنی دستگاه نیز به شرح زیر است :
- طول زنجیر 48 متر
- طول نقاله 24 متر
- تعداد چرخ زنجیرها 2 عدد
- این کانویر بایستی کله وزبان وکانویر احشاء سنکرون باشد.
BBB.15 pneumatic lifplatform
11) سکوی بالابر نیو ماتیکی :
این سکو به منظور بالا وپائین رفتن اپراتور در محل های بازرسی ، شقه نمودن وتمیز کردن نهایی لاشه (Triming)بکار می رود.
ابعاد سکو: m8/0*m5/1
ساختار : سطح سکو از جنس استینلس استیل ضد لغزشی بوده وسطوح اصلی دست دستگاه نیز استینلس استیل خواهدبود.
استراکچر دستگاه بالابر از جنس فولادی گالوانیزه شده می باشد . حرکت سکو توسط سلندر نیوماتیک انجام می گیرد که دارای کورس حرکت ¼ متر می باشد . کنترل نیوماتیک دستگاه با استفاده از 2 شیر پدالی است که در زیر پای اپراتور قرار خواهند گرفت.
M4/1: Lifing height
Kg200: Lifting capacity
½: Cimpressed air con
Bar8-6: Compereesd air dehider
BBB.16 Drum cattle ddhider
12) دستگاه پوست کن گاوی :
از این دستگاه برای عملیات پوست کنی گاو در طی خط پوست کنی استفاده می شود . دستگاه در انتهای عملیات پوست کنی قرار داده شده است . دستگاه شامل دو جفت زنجیر می باشد که هریک طرف پوست کنده شده گاو را در بر گرفته وبه همراه خود بدور یک درام می پیجاند و با این عمل پوست گاو از بالا به طرف پائین با یک حرکت یکنواخت کنده می شود و پوست توسط گاری به پائین با یک حرکت یکنواخت کنده می شود وپوست توسط گاری به خارج از گشتارگاه منتقل می شود . عملیات پوست کنی بوسیله چاقو پوست کنی بوسیله اپراتور هایی که در روی سکوهای متحرک ازدو طرفین لاشه قرار گرفته است ، تسریع می شود.
ظرفیت : تقریبا"20لاشه در ساعت( متناسب با اندازه لاشه )
قدرت:یک موتور 1،5کیلووات380V/50
M4/1: Lifting height
Kg200: Lifting capacity
½ C impressed air con
Bar8-6: Compereesd air dehider
BBB.17 Chutes for legs
13) شوت پوست گاوی:
این شوت جهت انتقال پوست به طبقه زیرین سالن کشتارگاه مورد استفاده قرار می گیرد.
طول: حدودا" 5/3 متر
ضخامت : 2mm
دارای دریچه متحرک برای جلوگیری از کوران هوا خواهد بود. محل این شوت دقیقا" در زیر دستگاه پوست کن خواهد بود.
BBB.19 Head wash cabinet
14) کله شو استینلس استیل :
پس از آنکه کله گاو از لاشه جدا می شود بایستی شستشو گردد تا آماده تعلیق برروی کانویر بازرسی کله وزبان باشد . جنس ین کابین از ورق2 mm استینلس استیل وابعاد کلی آن عبارتست از :
قطر کابین : mm 700
ارتفاع کابین : mm 187
کابین کله شور دارای واحد استرلیزه نموده چاقو وجا چاقویی های نایلونی ولوله سردریز است . برای آویزان نمودن کله جهت شستشو نیز یک قلاب در داخل کابین نصب شده وسطح کابین دارای شبکه لوله ای (ازجنس استینلس استیل ) جهت نگهداری اجزاء در حال شستشو می باشد.
BBB.20 GUT chutes
15) مجموعه شوتها ی احشاء سفید سالم وضبطی :
مجموعه ای که برای انتقال احشاء سفید گاوی بکار می رود شامل سه بخش می باشد .
- دریچه نیوماتیک هدایت شکمبه به شوت
- شوت شکمبه های تائید شده
- شوت شکمبه های ضبطی
شوت های فوت تماما" از جنس استینلس استیل 304 هستند که جهت هدایت احشاء سفید گاو به طبقه زیرین بکار می رود شوت ها پس ازگذر سقف توسط فریم استینلس استیل درموقعیت های لازم مهار خواهد مهارخواهند شد . قطر این شوت mm 600 می باشد وطول هریک حدودا" 4 متر است .
ضخامت جداره شوت mm3 است.
این شوت ها دارای شیب مناسب وکاهش سطح مقطع در خروجی جهت کنترل سرعت وحرکت شکمبه خواهد بود.
BBB. 21 paunch inspection convevor
16) کانویز زمینی بازرسی احشاء سفید:
این کانویر از انواع زمینی ودارای تشتک هایی می باشد تا مجموعه شکمبه و روده های گاوی را در محل جداسازی از لاشه دریافت نماید.
مشخصات فنی کانویر عبارتست از :
کانویر بصورت افقی است که دارای رنجیر گالوانیزه ای با محورهای توخالی می باشد.
زنجیر بصورت غلطکی در داخل ریلهای ناودانی شکل حرکت می کند این ریل به عنوان سازه دستگاه نیز می باشد .
کلیه اجزاء وقطعات سازه دستگاه بصورت گالوانیزه خواهد بود.
اجزاء دستگاه عبارتست از :
- یک موتور محرکه الکتریکی
- یک واحد زنجیرسقت کن
- 4 چرخ زنجیر به همراه زنجیرهای مورد نیاز دستگاه
- 8 تشتک استینلس استیل به همراه نازلهای مربوطه جهت شستشو واستر لیزه نمودن تشتک ها
- تعداد میکروسوئیچ وشیرها ی برقی مورد نیاز
-
BBB.22 Conveyor for heaes an plucks
17)کانو یر حمل کله وزیان :
این نقاله بطور سنگرون درکنار نقاله پوست کنی قرار داده شده وباعث می شود تا کله و زبان دام همزمان با لاشه آن حرکت نمایند . نقاله شامل یک زنجیر منوپلان ( گالوانیزه ) می باشد که درون یک فریم متشکل از ناودانی دوبله حرکت می کند . بر روی زنجیر در فواصل مساوی قلابهای استیل 304 مخصوص آویزان کردن کله ، زبان، دل واحشاء قرمز قرار گرفته است که در قسمت برگشت نقاله یک کابینت استیل 304 مخصوص شستشوی قلابها درنظر گرفته شده است .
سیستم نقاله به یک الکتروموتور با سرعت قابل تنظیم مجهیز می باشد ودارای یک واحد زنجیر سقت کن پنوماتیکی می باشد.
کلیه اجزاء فولادی گالوانیزه گرم می باشند.
ابعاد:
طول زنجیر : 18 متر
چر خ زنجیر : 2 عدد
طول نقاله : 5متر
BBB. 23 Red offal inspection table
18) میز بازرسی احشاء ترمز:
درصورتیکه دامپزشک قادر نباشد در حین حرکت کانویرکله وزیان بازرسی لازم را برروس احشاء قرمز داشته بایستی ازسطوح این میز جهت معاینه بیشتر احشاء قرمز استفاده گردد.
- این میز دارای مشخصات فنی شرح زیراست:
- جنس 304 استیل به ابعاد835mm*10* 1380
- ضخامت mm2
BBB.2 4 cattle splitter saw
19) شقه کن لاشه گاو (ایرانی):
این اره ساخت ایران به منظور نصف کردن لاشه گاوی بکار می رود.
- ولتاژ : V 220
- توان : KW 2/2-V220/V220
- دور rpm800
بالانسر: (kg 5 ÷وزن اره )
دارای واحد تعلیق فنری می باشد.
BBB. 25 Sterilisers
20) استریل کننده اردها وکاترها:
این استریل کننده ها برای اره ها وکاترها در نظر گرفته شده است . جنس ورقها و لوله ها ی بکار رفته تماما" استیل 204 می باشد. درداخل استریل کننده دریجة تنظیم سطح آب درون استریل کننده وجود دارد وقسمت عقبی آن محلی برای اتصال به سیستم آب گرم به انشعاب ،، ½وجود دارد.
BBB.26 Steriliser
21) استریل کننده آرد شقه کنی :
مشابه استریل کننده های قبلی بوده وبرای استریل اره شقه کن بکار می رود.
ابعاد دستگاه :
طول: mm1000
عرض : mm 400
ارتفاع : mm 800
BBB. 27 Protection screen
22) صفحه محافظ :
این صفحه از ورق 2 m با چهار جوب استیل 304 می باشد ودر قسمت جلویی ایستگاه شقه کن گاوی جای می گیرد . این صفحه دارای پایه های قابل تنظیم نصب بر روی زمین می باشد محل بکار گیری صفحه محافظ در مقابل اره شقه کن می باشد.
ارتفاع: mm 3450
عرض: mm 1700
BBB.28 R ail in corridor (for condemned carcasses/carcass transport
23) ریل های لغزشی داخل سالت گاوی :
وظیفه این ریلها هدایت دام های معدرمی به اتاق مربوطه ودام های سالم به سمت سالن سردخانه می باشد . سیستم این ریل ها لغزشی بوده وحرکت لاشه روی نقاله به کمک کارگر صورت می گیرد . اجزاء این ریل ها شامل لوله 2 می باشد که بوسیله پراکتها درفواصل mm750 به تیرهای ناودانی دوبله متصل می شود که این تیرهای ناودانی شکل بوسیله کنسولهای به تیرهای سقفی متصل می شود.
BBB.29 Dressing hooks for cattle
24) قلابهای رولر پوست کنی گاوی:
این نقلابها شامل رولر شوک – خود قلاب می باشد . بدنه رولر شوک به منظور کاهش وزن از جنس آلومینیوم است . در بدنه آلومینیومی مکانیزم غلطکی از جنس گالوانیزه برای غلطیدن آن روی لوله های خط خونگیری درنظر گرفته شده است . قلاب آن از جنس میلگرد استیل 304به قطرmm18 می باشد که لاشه کاری به آن متصل می شود . بدنه وقلاب بوسیله مهره مخصوص و واشر استیل به یکدیگر متصل می شود.
BBB.35 Carriers for dressing hookd
25) گاری های حمل قلابهای پوست کنی :
قلابها درانتهای خط پوست بر روی گاریها قرارگرفته وبرای استفاده مجدد به اول خط برده می شود وبا کمک بالابر گاری دردسترسی اپراتور قرار می گیرد.
این گاری دارای طبقاتی از لوله ½ 1 به منظور جای گرفتن رولر شوکها می باشد . بلکه لوله ها وفریم اصلی این گاری گالوانیزه گرم است .
ظرفیت گاری : 110 عدد قلاب
ابعاد: mm780*1295 * 1530
BBB.31 Hand washing and knife sterilisation
26) دستشوئی واستریل کننده های چاقو:
این دستشو ئی ها به منظور شستشوی دست اپراتور واسترلیزه نمودن چاقوها بکار می رود.جنس دستشوئی تماما" از ورق mm 2 استیل 304 کلیه لوله ها واتصالات آن از جنس استینلس استیل می باشد. با توجه به سوراخهای تعبیه شده روی پایه دستگاه می توان آن را درنقاط مورد نیاز در سالن کشتار نصب نمود . این دستگاه شامل یک صفحه محافظ جهت جلوگیری از پا شش آب ، بک دوش برای خروج آب گرم ، دهانه تخلیه فاضلاب ومخزن استرلیزه کننده با لوله سرریز آب وجا چاقویی مخصوص نایلونی جهت قرار گرفتن چاقو ها (دوعدد ) ویک شیر پدالی
( زانوئی ) درمرکز جهت قطع و وصل جریان آب گرم ،می باشد
مشخصات دستگاه :
اندازه ابعاد: mm 1330 *500 * 400
از لبه مبنا ( استاندارد) mm 870
ارتفاع صفحه محافظ mm 530
انشعاب لوله آب گرم برای دستشوئی چاقو 8\3(آب 82 درجه)
تامین لوله کشی ها واتصالات آب وفاضلاب این دستگاه وکلیه استرلیزه کننده ها به عهده کارفرما خواهد بود.
BBB.32 Weighinu svstmw
27) دستگاه کامپیوتری توزین ریلی گاوی :
دستور حذف پاره سنگ
- چاپگر80 ستونی با قابلیت چاپ فارسی
- کابل ارتباطی پرداز شگر به صفحه کلید ونما یشگر به طول 5/2 متر
BBB. 35 E visceration chute
28) دهنه هدایت شکمبه به شوت:
این مجموعه دارای دو دهانه قیفی شکل ( تبدیل سطح مربعی شکل به سطح استوانه ای ) است که یکی از آنها بر روی کانویر انتقال احشاء ودیگری بر روی گاری احشاء سفید ضبطی متصل خواهد بود.
یک تشتک وظیفه هدایت احشاء دریافتی به یکی از دهانه ها را بعهده خواهد داشت که عملکرد این تشتک با استفاده از 2 سیلندر نیوماتیکی وکنترلرهای مربوطه خواهدبود.
تمام قطعات این دستگاه ها ( به جز ء اقلام استاندارد نیوماتیکی) از جنس استینلس استیل 304 می باشد.
BBB. 37 350 Li trollev
29) گاری استیل 350 لیتری:
این گاری دارای حجم کل 350 لیتری بوده واز جنس استینلس استیل 304 ساخته شده است ضخامت ورق آن mm 2است . این گاری توسط 4 چرخ (2 عدد ثابت و2عدد گردان ) از نوع چدنی هدایت می گردد.
BBB.38 White offal gutter
30 ) مجموعه نیوماتیکی هدایت شکمبه به کاویر احشاء:
این رمپ کلا" از جنس استینلس استیل 304 ساخته شده است که به منظور هدایت احشاء سفید به داخل کانویر زمینی بکار می رود . سطوح اصلی آن از ورق ضخامت mm 2 بوده ودارای 2 سیلندر نیوماتیکی به همراه واحدهای کنترل مربوطه جهت تخلیه این احشاء به داخل تشتک کانویر می باشد.
این مجموعه توسط فریمهای اسیتنلس استیل به سکوی بتنی نصب خواهد شد.
ابعاد این رمپ mm 2200*750*1200 است که از ورق mm 2.
BBB. 40 Head beam
31) تیرهای گالوانیزه سقفی سالن :
درسالن های کشتار گاوی ، کشتار گوسفندی ، سردخانه تیرهایی در فواصل 3 متری در امتداد عرضی سالن نصب می شود تا تجهیزات صنعتی به آنها متصل گردد . این تیرها ار پروفیل های استاندارد IPE ویا بصورت تیر ورق معادل خواهد بودکه همگی گالوانیزه گرم می باشند تامین ساپورت های نصب آنها بر روی استراکچر ساختمانی بعهده فروشنده این تجهیزات نخواهد بود.
32) سکوی فلزی تعویض ریل :
درایستگاه تعویض ریل ، اپراتور ها بایستی در ارتفاع mm 2500 قرار بگیرند تا بتوانند لاشه را از ریل خونگیری به ریل پوست کنی انتقال بدهند.
بدین منظور سکویی به ابعاد 1500* 3000 دراین ایستگاه پیش بینی شده است که استراکچر آن کالوانیزه وپوشش آن وپلاکتها از ورق استینلس استیل اجدار خواهد بود.
BBB.45 White offal
33) سکوی فلزی تخلیه احشاء سفید:
این سکو به منظور قرار گرفتن اپراتور در ارتفاع مناسب جهت تخلیه احشاء سفید به رمپ انتقال شکمبه به کانویر مورد استفاده قرار می گیرد . سطح سکو وپله های ؟؟ورق استینلس استیل آجدار واستراکچر آن گالوانیزه گرم خواهدبود.
34) سکوی فلزی تخلیه احشاء قرمز:
این سکو به منظور قرار گرفتن اپراتور در ارتفاع مناسب جهت تخلیه احشاء قرمز وقرار دادن آنها برروی قلابهای کله وزبان مورد استفاده قرار می گیرد .سطح سکو از ورق استینلس استیل آجدار شده واستراکچر آن گالوانیزه گرم خواهد بود.
ابعاد سکو mm 900* 1500* 2600خواهد بود .
BBB. 48 Cattle half carcass washing cabinet
35) کابینت شستشو ی نیم لاشه گاوی :
پس از تمام عملیات Triming وتوزین لاشه وقبل از انتقال به سردخانه لازم است نصف لاشه گاوی بطور کامل شستشوی داده شود . کابینت شستشو مشتمل ودیوار های استینلس اسستیل وسیستم لوله کشی استیل ونازلهای آب پاش در دو طرف وشیر کنترل تک ضرب در دسترسی اپراتور می باشد ابعاد این کابینت به ملحقات mm 100*1000*3000 خواهد بود.
BBB. 65 Leg opening device
36) پا بازکن :
درایستگاه اره شقه کن لاشه به منظور سهولت شقه کردن لاشه فاصله پا های گاو بایستی به m m 700- 600 برسد برای این منظور یک سیستم پنوماتیکی پیش بینی خواهد گردید . پای اول گاو در بین انگشتی دوبل زنجیر نگهداشته شد ه وپای دوم که در مقابل انگشتی تکی قرار گرفته توسط زبانه سیلندر پنوماتیک تا 600 میلیمتر به جلوی برده می شود.
کورس سیلندر پنوماتیک mm 600 بوده وعملکرد آن با استفاده از Push boton وسیستم مجهز به واحد مراقبت ( روغن زن ) خواهد بود
BBB. 51 Hand cutting steel grid
37) شبکه استیل قطع کن دست گاوی :
درایستگاه قطع کردن شاخ ودست گاوی به منظور قرار گرفتن اپراتور درموقعیت مناسب جهت کاریک شبکه استینلس استیل به ابعاد mm 1000*2000 پیش بینی خواهد گردید . این شبکه بوسیله رول پلاک به نبشی های نگهداری متصل خواهدشد.
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
جدول تولید مواد خوراکی و غیر خوراکی از 1300 راس گوسفند در کشتارگاه صنعتی دام
ردیف |
شرح |
واحد سنجش |
میزان تولید نحوه محاسبه و توضیحات |
1 |
گوشت (لاشه) |
کیلوگرم |
25480 (با احتساب 2% ضبطی) |
2 |
کله و پاچه و زبان |
دست |
1274 (با احتساب 2% ضبطی) |
3 |
جگر و دل و قلوه |
دست |
1170 (با احتساب 10% ضبطی) |
4 |
روغن خوراکی (دنبه) |
کیلوگرم |
2675 (70% |
5 |
پوست و روده |
دست |
1274 (با احتساب 2% ضبطی) |
6 |
پودر خون |
کیلوگرم |
382 (20% |
7 |
پودر گوشت |
کیلوگرم |
1070 (30% |
8 |
چربی صنعتی |
کیلوگرم |
777 331=2/9% (70% |
9 |
مواد درون معده (کود) |
کیلوگرم |
5096 (40% |
جدول تولید مواد خوراکی و غیر خوراکی از 150 راس گاو درکشتارگاه صنعتی دام
ردیف |
شرح |
واحد سنجش |
میزان تولید نحوه محاسبه و توضیحات |
1 |
گوشت (لاشه) |
کیلوگرم |
17400 (17400= 200 |
2 |
گوشت بسته بندی شده |
کیلوگرم |
9600 ]20% - (200 |
3 |
کله و پاچه |
دست |
147 (3% - 150) |
4 |
جگر و دل و قلوه |
دست |
135 (10 - 150) |
5 |
پوست و روده |
دست |
147 (3% - 150) |
6 |
پودر خون |
کیلوگرم |
470 (20% |
7 |
پودر گوشت |
کیلوگرم |
1235 (30% |
8 |
پودر استخوان |
کیلوگرم |
960 40% 20% |
9 |
چربی صنعتی |
کیلوگرم |
2028 382= 3/9% ]382+(70% |
|
مواد درون معده (کود) |
کیلوگرم |
1764 (40% |
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
موارد مصرف غدد در صنایع دارویی
نام غدد |
موارد مصرف |
هیپوفیز |
درمان فشارخون-کم خونی-دردهای ناشی از زایمان -هورمونهای جنسی |
فوق کلیوی |
درمان أسم برونشیان - محرک قلب، تنظیم مقدار خون - درمان - بیماری |
کلیوی |
تنظیم فشار خون - تنظیم مواد معدنی، چربی، پروتئین، جلوگیری از اختلالات روده |
تیموس |
درمان دردهای عضلانی، جلوگیری از رشد |
تیروئید |
هورمونهای غده تیروئید سرشار از ید بوده که برای درمان بیماریهای ناشی از اختلالات رشد بکار می رود. |
تخمدان |
استروژن های تهیه شده از رحم گاو در درمان بیماریه های ناشی از قاعدگی بکار می رود. |
بیضه (دنبلان) |
هپالورونیدز، آنزیمی است که از بیضه گاو نر بدست می آید عامل گستری است که به همراه سایر داروها و به منظور افزایش تاثیر آنها مورد استفاده قرار میگیرد. |
طحال |
برای درمان مالاریا، حصبه، کم خونی، و سایر بیماریهای خونی و سیستم لنفاوی بکار می رود. |
پانکراس |
تولید انسولین برای درمان بیماریهای قند. |
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
نوع دام |
میزان خون (لیتر) |
اسب گاو ماده گاو نر گوساله گوسفند بز |
27 10-15 12-16 8-10 5/1-5/2 2/1-9/1 |