دوباره می سازمت وطن
این وبلاگ توسط شاپور نوشته و در جهت اطلاع رسانیدر زمینه عمران می باشد میباشددوباره می سازمت وطن
این وبلاگ توسط شاپور نوشته و در جهت اطلاع رسانیدر زمینه عمران می باشد میباشدمحصولات
10-7-7- پاراتیروئید
از پارا تیروئید گاوی بدست می آید که از کزازهایی که معمولاً بدنبال برداشتن این غده ها در بدن انسان بوجود می آید جلوگیری می کند.
11-4-7- غده صنوبری
غده صنوبری گوشت حیوانات برای تحقیقات در زمینه های مختلف بکار می رود که عمداً در کارهای تجربی به منظور تحریک پیشرفت روانی و جسمی در یک سری بچه های عقب افتاده و در درمان بیماریه های جنون حیوانی بکار برده می شود.
12-4-7- جفت جنین
یک محصول بدست آمده از جفت گاوی است که در بعضی اوقات برای شروع جریان شیر بکار می رود. به خصوص زمانی که بعد از تولید بچه جریان ترشح شیر دچار نقص می شود.
13-4-7- غده پروستات
پروستات گاوی نر به عنوان یک منبع مطالعاتی درباره یک ماده که در موارد خاصی برای بیماریهای پروستات و بیضه کاربرد دارد.
14-4-7- طناب نخاعی (مغز حرام)
طناب نخاعی منبع اولیه گلسترول است که بعنوان ماده اولیه و شروع تهیه هورمونهای جنسی به کار می رود.
15-4-7- طحال
طحال بدست آمده از گوساله و گوسفند برای درمان مالاریا، حصبه، کم خونی و دیگر بیماریهای خونی و سیستم لنفاوی بکار می رود.
16-4-7- معده
پسین که از آستری معده تهیه می شود در یک زمان بطور وسیع برای کمک به هضم غذا و حرکات دودی معده بکار می رود. همچنین لتیکت از پوشش معده گوساله ساخته
می شود که یک آنزیم حد واسط ضمیمه ای برای رژیم غذایی نوزادان و به هضم شیر کمک می کند. همچنین در پنیر سازی برای دلمه کردن شیر از آن استفاده می کنند.
17-4-7- بیضه
هپالوروئیدز، آنزیمی است که از بیضه گاو نر به دست می آید که یک عامل گسترش است که به همراه سایر داروها و به منظور افزایش اثر آنها بکار می رود. دارو قابلیت عبور از پوشش ژلاتینی سیمان مانندی که اطراف سلولهای بدن است را دارد. بنابراین به محلول ها کمک می کند تا سریعتر منتظر شده و یکنواخت شوند.
18-4-7- تیموس
عصاره تیموس گوسفند و گوساله به عنوان مکمل همراه با عصاره تیروئید بکار می رود.
19-4-7- تیروئید
عصاره تیروئید و تیروئید خشک شده در انسانها برای درمان نقص کارکرد این غده مهم به کار می رود. برای درمان بیمارانی که عمل جراحی برداشتن تیروئید را انجام داده اند و برای کسانی که دچار کاهش فشار خون هستند این دارو همچنین در درمان مکسیدم بکار می رود.
4-8- پشم و مو
پشم گوسفندان به خصوص پشم نژاد تیپ پشمی آنقدر مورد توجه بوده که گاهی از صورت فراورده های فرعی دام خارج و به عنوان محصولات اصلی دام در می آیند. در برخی از کشورها پشم بعنوان ثروت ملی محسوب می شود. لذا سعی گردیده در مراحل مختلف میزان محصول را در هر گوسفند در مدت کوتاه به اندازه قابل ملاحظه ای بالا ببرند . بر طبق آمار سال 58 ، از هر گوسفند استرالیایی به طور متوسط 5 کیلوگرم پشم بدست می آید. (در بعضی از انواع مرینوس بین 12-9 کیلوگرم ) طبق تجربیات بدست آمده اصلاح دام در مورد یک فرآورده سبب بهبودی فرآورده های دیگر می شود.
1-4-8- انواع پشم
پشم مقراضی: به پشمی گفته می شود که از حیوان زنده چیده می شود که اینگونه پشمها هم در صنعت قالیبافی و هم در صنعت نساجی مورد استفاده قرار می گیرد.
پشم دباغی : این گونه پشم بعد از کشتار از حیوان مرده بدست می آید و فاقد ارزش است.
2-4-8- آمار تولید استرالیا
استرالیا عمده ترین مرکز پرورش گوسفند دنیاست که در حدود 6/1 کل گوسفندان دنیا را دارد و با تولید نسبی 5 کیلوگرم پشم در هر راس بیش از 4/1 محصول ارائه شده به بازارهای دنیا را تولید و عرضه می کند.
3-4-8- ساختمان شیمیایی پشم
پشم تشکیل شده از: الیاف پشم، چربی پشم، عرق پشم و مواد خارجی 95% الیاف پشم از پروتئین های رسته ای بنام کراتین تشکیل شده که در اغلب حلالها غیر محلول است. ترکیب کراتین پشم های مختلف با یکدیگر متفاوت است. ترکیب کراتین به قرار زیر است:
کربن 5/50% - H 8/6% - Nketratin 6/1% - O 20% - S 4/5%
چربی پشم و عرق پشم را عرق چرب می گویند. ترشحات غدد عرق با سلولهای مرده چربی مخلوط شده و عرق چرب را تولید می کند چربی خالص پشم به نام لانولین خوانده می شود که بصورت ماده خمیری می باشد و به عنوان ماده اصلی مخلوط کننده کرمهای طبی و ارایشی مورد استفاده قرار می گیرد. برای پشم چینی انتخاب فصل مناسب اهمیت زیادی دارد (از اردیبهشت تا تیرماه)
4-4-8- لانولین Woolfat lanolin
چربی پشم یا لانولین عبارتست از چربی پشم تصفیه شده بی آب که از مواد موجود در پشم گوسفندان می باشد. برای جدا کردن چربی پشم روشهای مختلفی وجود دارد که بهترین آ،ها استفاده از حلالهای مختلف می باشد، مثل الکل هگزان و غیره . عمل جداسازی لانولین از پشم در اتوکلاو صورت می گیرد که پس از جداسازی حلال کندانس لانولین و بازیابی می شود.
مقدار لانولین در پشم:
تجربه نشان داده که از 30 گرم پشم 16/2 گرم چربی بدست می آید. به عبارت دیگر از هر 1000 گرم پشم 72 گرم چربی حاصل می شود. با توجه به اینکه معدل میزان پشم قابل استفاده برای هر گوسفند 5/1 کیلو می باشد با احتساب دبح 000/000/30 گوسفند در سال میزان پشم و روغن حال به شرح زیر محاسبه می شود:
کیلو پشم 000/000/45 = 5/1
که تولید لانولین حدود 000/240/3 کیلو خواهد شد.
با توجه به مواد مصرف مختلف در صنایع آرایشی و غیره، در صورت عدم توجه به بازاریابی لانولین از پشم و به هدر رفتن این میزان، مقدار قابل توجهی ارز نیز برای وارد کردن آن نیز پرداخت شود.
5-4-8- موی بدن گاو
موی بدن گاو، ماده اولیه مفید و ارزنده برای صنایع مختلف می باشد در موقع کشتار باید توجه نمود که موها نباید به مواد دیگری از جمله خون و چربی آغشته گردند. موهای دم بالای 15 سانتی متر ارزش بیشتری برای کار دارند.
هر دم گاو دارای 30-20 گرم و هر گوش گاو دارای 5/0 گرم مو می باشد. این موها را می توان با نمک زدن نگهداری و سپس در کارخانه پس از شستشو از آنها استفاده نمود. برای مثال می توان قلم موی رنگ زنی و غیره از آنها بدست آورد. جدول زیر مواد مختلف مصرف مو را نشان می دهد:
سیمهای ویلن
4-9- شاخ - سم و پاچه گاو
1-4-9- شاخ و سم: مواد تشکیل دهنده شاخ و سم عبارتند از کراتین و کولاکن و مواد معدنی از جمله ترکیبات کلسیم و فسفر و چربی.
در موقع ذبح شاخ و سم باید با احتیاط جدا شوند. مواد اضافی همراه نداشته باشند بطور متوسط هر گاو دارای 900/1کیلوگرم و گوساله دارای 125/0 کیلوگرم شاخ و سم باشند. شاخ و سم باید در هوای آزاد خشک شوند و رطوبت آنها نباید از 20% بیشتر باشد. جهت حمل و صادرات باید با نمک آغشته شوند. در جدول زیر مصارف آن در صنایع مختلف نشان داده شده است:
شاخ و سم کف آتش نشانی وسائل تزئینی - گلدان چاقوی پاکت بازکنی کادو و اجناس محلی لوازم آزمایشگاهی و داروخانه قاشق کوچک آزمایشگاهی و لوازم مربوط به آزمایشگاه قاشق و چنگال سالادخوری قاشق کوچک تخم مرغ خوری دکمه - گیره سر- شانه مواد زائد وپس مانده پودرشاخ،کودشاخ
2-4-9- پاچه گاو
پاچه گاو را پس از جدا کردن در آب 70-68 درجه قرار داده تا سم و موهای آن نرم و پوست آن کنده شود که اصطلاحاً به پوست آن Mannchette می گویند. که بخصوص در صنایع کالباس سازی مصرف می شود. پس از جدا کردن پوست و سم و پشم و پاچه را در آب گرم می شوند و آنرا برای حمل در یخچال نگهداری می کنند. نمک زدن و آغشته کردن به مواد شیمیایی مجاز نمی باشد. از پاچه گاو روغن Klauenol استخراج می شود که از این روغن در صنایع آرایشی و داروسازی می توان مواد مختلف زیادی بدست آورد. همچنین این روغن مواد اولیه ای است برای بدست آوردن روغنهای مخصوص و با ارزش ماشینهای ظریف.
در زیر خواص شیمیایی و فیزیکی این روغن نشان داده شده است:
عدد اسیدی 6 نقطه انجماد ge 26-24 جیوه
عدد یدی 73-67 اسید چرب -------
میزان آب حداکثر 1% فساد پذیری منفی
مواد زائد پروتئین منفی
طرح احداث واحد زهتابی
کلیات مربوط به روده:
کانال روده بصورت شلنگ مانندی است که از یکطرف به معده و از طرف دیگر به مقعد متصل می باشد. روده از دو بخش تشکیل گردیده است. روده ابتدایی و روده انتهایی، از آنجا که روده ابتدایی دارای قطر کوچکتری است به آن روده نازک گویند. و به روده انتهایی روده کلفت گفته می شود.
روده نازک از خروجی معده شروع می شود. ابتدای روده کلفت را که به انتهای روده نازک وصل می شود روده کور (appendix) نامیده می شود. دیواره روده از سه پوست تشکیل گردیده پوسته داخلی، پوسته میانی، پوسته عضلانی و پوسته بیرونی (serosa). پوسته میانی (عضلانی) از دو لایه تشکیل شده که حالت سفتی و الاستیک روده را باعث
می شوند. طول کل روده بستگی به نوع دام دارد. طول روده گاو 20 برابر طول روده بز و گوسفند 25 برابر است از طول بدن دام. بعبارت دیگر طول روده گاو 39-63 متر، طول روده گوساله 33-43 متر، طول روده گوسفند و بز 42-6/19 متر قطر 6-5 سانتی متر، طول روده نازک گاو 49-40 متر قطر 6-5 سانتی متر، طول روده نازک گوساله 36-27 متر و قطر آن 6-5 سانتی متر، طول روده نازک گوسفند 34-2/21 متر قطر 5/2 -2 سانتی متر، طول روده نازک بز 5/25-4/17 متر و قطر آن 5/2-2 سانتی متر، طول روده کلف بز و گوسفند 6-4 متر، طول روده کورگاو 6/0-5/0 متر و طول روده کور بز و گوسفند 3/0 - 25/0 متر است.
روده باید بلافاصله پس از ذبح تمیز گردد (دستکش) زیرا بدلیل مواد درونی آ، که دارای 5/6 - 6 = PH و مملو از میکروارگانیسم می باشد. سریع الفساد بوده و موجب از بین رفتن روده ه با بوی متعفن بسیار شدیدی همراه است می شود. روده علاوه بر مصرف در صنایع غذایی بعنوان پوشش سوسیس و کالباس در صنعت پزشکی نیز به عنوان نخ بخیه (katgut) مصرف دارد. از آنجا که محتویات درون روده محیط مناسب برای رشد میکروارگانیسم ها می باشد، لذا باید در بکارگیری آن برای صنایع غذایی و پزشکی دقت کافی بعمل آورد و کاملاً استریل گردد.
در کشورهای اروپایی به خصوص آلمان و اتریش از روده برای پر کردن کالباس و سوسیس استفاده می شود و این دو کشور برای سوسیس و کالباس های مختلف از روده های متفاوت استفاده می کنند. مثلا کالباس جگر و خون را در روده های ارزان خوک جای می دهند و در مقابل از روده گوسفند برای انواع کالباس های درجه یک استفاده می کنند. از روده اسب در کشورهای ایتالیا و مجارستان برای کالباسهای اسلامی (salami) و مارتادلا (Martadella) استفاده می شود. در کشور یونان از روده و شکمبه به عنوان پیش غذا استفاده می شود و در چین همراه با گوشت مقداری روده برای پخت به فروش می رسد.
مهمترین مصرف دیگر روده، درکارخانجات زه سازی می باشد که از آن ادوات موسیقی درست می کنند برای تهیه سیمهای ادوات موسیقی ابتدا روده های پاک شده را به مدت 24 ساعت در آب تازه قرار داده تا مواد چربی و غیره جدا شود و بعد از مدت یک هفته آنها را در محلول قلیایی قرار داده و پس از آن برای ساخت سیمهای ویولن و سنتور و غیره به مصرف می رسانند. از روده های سخت برای ساخت راکت تنیس استفاده می شود. مصرف دیگر روده تهیه نخ بخیه (katgut) می باشد که برای این منظور از روده گوسفند استفاده می شود. برای استرلیزه کردن روده در مصرف نخ بخیه از محلول 5 گرم ید و 5 گرم کالیم ید در 500 cc آب باید استفاده کرد.
در صنعت داروسازی از روده بعنوان دارو برای بیماران Tuberhulose استفاده می شود. از روده نیز در قدیم condom تهیه می شده است. بر اساس گزارشات کارخانه Sumuelundy بر طبق Patert شماره pr. P. 30654 از روده می توان مواد جایگزینی برای مواد زیر تهیه نمود:
گوتابرکا Gutapenka مواد اولیه کارخانجات آدامس سازی (در حال حاضر سقز سازی ایران از این ماده استفاده می کند) است.
کائوچو kautschuk ، چرم leder ، سلولز cellulose ، طناب ianen ، دستکش Hand schuhen و غیره.
تمیز کردن روده از مواد درونی و کالیبره کردن آن اگر با دقت کافی صورت نگیرد موجب پارگی روده و در نتیجه بی ارزش شدن آن می گردد. نازکی و کلفتی روده بستگی به نوع تغذیه دام دارد از آنجائیکه گوسفندان ایرانی از علفهای خشک تغذیه می کنند دارای روده نازکتری نسبت به سایر کشورها هستند و همین موضوع موجب گردیده که دارای ارزش بیشتری باشند. در حال حاضر پروسس تمییز کردن روده همانگونه که مفصلا بعدا اشاره خواهد شد بصورت دستی و سنتی صورت می گیرد و تا کنون ماشینی نگردیده است.
پروسس عمل آوری روده
جدا کردن روده از شکمبه و دستکشی: اولین مرحله انجام عملیات مختلف بر روی روده جداکردن روده از شکمبه می باشد که این عمل در حال حاضر در کشتارگاههای صنعتی و زهتابی های داخل کشور به دو صورت انجام می شود:
الف- جدا کردن روده روی لاشه و بر روی خط کشتار: در حال حاضر در کشتارگاه زیاران به این صورت عمل می کند و سپس کارگر دیگر با کشیدن همزمان دو سر روده عمل جدا کردن روده را انجام می دهد و پس از رسیدن به وسط روده و جدا شدن کامل روده عمل دست کشی روده را انجام می دهد که با کشیدن روده به سمت خود و کشیدن یک دست بر روی محتویات داخل آن از دو سر باریک و کلفت آن خارج شده و در انتها روده را سربند می کند که این عمل باعث می شود که روده باز نشود. بعد از تکرار این عمل به دفعات کاگر شروع به دسته بندی روده ها می نماید و روده های گوسفندی را در دسته های 10 تایی و روده های بزی را در دسته های 5 تایی می بندد که با این عمل روده های گوسفندی و بزی از هم جدا می گردد. پس از دسته بندی روده ها آنها را در بشکه هایی که برای حمل روده ها به سالن زهتابی در نظر گرفته شده قرار می گیرد و در پایان کشتار به سالن زهتابی انتقال می یابد.
ب- جدا کردن روده از شکمبه: بعد از جدا شدن امعاء و احشاء از لاشه:
روش دیگری برای جداسازی روده از شکمبه به این صورت می باشد که پس از جداسازی کل امعاء و احشاء و انتقال آنها به بخش مربوطه از طریق شوت، ابتدا این امعاء و احشاء روی میزی که در انتهای شوت واقع شده قرار می گیرد و سپس کارگر با جدا کردن روده از شکمبه مانند روش قبل شروع به جداسازی و دست کشی روده می نماید.
با توجه به دو روش فوق و در نظر گرفتن مسائل بهداشتی روش دوم از نظر ایجاد آمادگی کمتر در محیط سالن و محیط لاشه روش مناسبتری برای انجام این عمل می باشد.
نکته مهم در این مرحله مهارت کارگران می باشد که در صورت نداشتن مهارت کافی برای انجام این عمل درصد ضایعات روده بالا می رود و باعث پاره شدن و یا معیوب شدن روده ها می گردند.
قرار دادن روده در حوضچه (کباد) تا آماده شدن روده:
بعد از عمل دست کشی روده ها در بشکه های پلی اتیلن به بخش زهتابی انتقال می یابد در اینجا نیز همانطور که در قسمت دست کشی روده ها به دسته های 10 تایی برای گوسفند و 5 تایی برای بز تقسیم شدن به همان صورت در کباد قرار می گیرد. در حوضچه روده ها به همراه آب شش باقی می ماند تا سه لایه آن راحتر از هم جدا شود.
آب شستشوی حوضچه نیز در اصل آب باقی مانده از عمل آوری روده های روز قبل
می باشد و دارای محیطی اسیدی می باشد که دارای PH در حدود 8/5% می باشد که بعلت وجود همین مقدار اسید و آنزیمهای موجود در روده لایه های روده از هم جدا
می گردند . در کل نحوه عملکرد به این صورت میباشد که پس از انتقال روده ها به حوضچه و ماندن در آب شستشوی در حدود 24 ساعت برای فصل گرم و 72-42 ساعت برای فصل سرد روده آماده انجام عملیات بعدی می شود. که معمولاً بعد از 24 ساعت بعلت ایجاد بوی تعفن شدید و از طرفی جلوگیری از تاثیر زیاد محیط اسیدی بر روی روده آب شش کباد تخلیه شده و آب جدید به آن اضافه می شود. معمولاً حجم مقدار آب شستشوی موجود در کباد 20% حجم روده ها را تشکیل می دهد،بصورتی که بتواند تا حدی روی روده ها را بپوشاند. بیشترین بوی متصاعد شده در سالن زهتابی مربوط به این قسمت از عملیات می باشد.در صورتی که بتوان بجای آب شش مورد استفاده از مواد شیمیایی با همان خواص استفاده کرد و هنگام دست کشی نیز یکبارمحتویات داخل روده را با آب خارج نمود،تاحدودزیادی ازایجادبوهای نامطلوب درسالن جلوگیری می نماید. با توجه به شرایط محیطی این قسمت از نظر آلودگی محیط و بوهای متصاعد شده در این قسمت بهتر است که این قسمت از سایر قسمتهای بخش زهتابی جدا شود یا بصورتی بخشهای کثیف و تمییز سالن متمایز شود.
آبگیری:
پس از ماندن روده در (کباد) حوضچه به مدت 24 ساعت برای هوای گرم و 72-42 ساعت برای هوای سرد، مرحله آبگیری شروع می شود در این مرحله ابتدا کارگر دسته های روده را به لگن انتقال داده و لگن را بر روی حوضچه قرار می دهد که به همین منظور سبد حوضچه در قسمتهایی که کارگران می ایستند باید دارای پهنای بیشتری باشد تا لگن به راحتی روی آن قرار گیرد. سپس گره مربوطه به یک دسته را باز و با برداشتن یک رشته سربند آنرا نیز باز می کنند. و از سر کلفت روده بوسیله شیر سماوری که در این قسمت وجود دارد در حدود یک متر از روده را روی آن قرار داد سپس با حرکت کششی دست و حرکت دست دیگر آى را در داخل روده تقسیم کرد. در انتها کارگر از سر باریک روده مقدار آب اضافی را خارج کرده و در داخل حوضچه خاکی می کند و سر باریک را روی حوضچه قرار می دهد تا کارگر یکبار کن ادامه عملیات را انجام دهد. در انتهای این عمل روده روی زمین و در کنار حوضچه قرار گرفته و سر باریک آن نیز روی حوضچه می باشد. معمولاً ارتفاع حوضچه به علت حرکت دست کارگران نباید زیاد باشد تا کارگر براحتی بتواند حرکت کند و از طرفی لبه حوضچه باید دارای انحنا باشد که از آسیب دیدگی روده جلوگیری نماید.
یکبار گیری:
در اثر این عمل غشاء داخلی روده از روده جدا شده و در داخل حوضچه تخلیه می شود. در این مرحله کارگر یکبار گیر روده را از سر باریک آن از روی لبه حوضچه بر می دارد و سپس با قراردادن آن بین چوب خیزران عمل یکبارگیری را انجام می دهد و در حین انجام این عمل با حرکت دست دیگر سر باریک روده را بین انگشت شست و سبابه قرار می دهد تا از سایر قسمتهای روده جدا نماید از طرفی با حرکت انگشتان دست باعث می شود که لش داخل روده از سر کلفت روده خارج شده و روده داخل لگن قرار می گیرد و سر باریک یک روده روی لبه لگن قرار می گیرد تا کارگر براحتی بتواند عملیات بعدی را انجام دهد.
دوبار گیری:
در این مرحله غشاء خارجی روده جدا می شود. ابتدا لگن روده های یکبار گیر شده که حدود 20-30 روده داخل آن قرار گرفته شده به میز دوباره انتقال می یابد در این مرحله کارگر دو بار گیر با برداشتن سر باریک روده از روی لبه لگن و قرار دادن قسمتی از روده روی قلاب کار خود را شروع می کند سپس روده را از سر باریک آن از شیر سماوری که روی میز واقع شده پر از آب می کند تقریباً حدود 50 سانتی متر از روده که کارگر با آ، کار می کند همیشه دارای آب باشد و آب داخل لوله پخش و بیرون نریزد این عمل باعث می شود که در صورت خراب بودن روده آن قسمت مشخص شود. روده های خراب به این ترتیب قابل جداسازی نیز می باشد. در صورت فروش روده بصورت اورجینال بعد ار مرحله بعد باید عمل کالیبره و متره کردن انجام شود تا روده ها بصورت اورجینال بفروش برسد. معمولا با توجه به کالیبر درخواسته روده ها دسته بندی می شود.اندازه گیری کالیبر باید بوسیله شابلون صورت پذیرداولی در بعضی ازمواقع این عمل چشمی صورت می گیرد.روده های اورجینال متری بفروش می رسد. برای مثال بعضی از اورجینال ها 120 متر می باشد برای کالیبرهای بزرگتر از 20 میلیمتر برای یک دسته 5 تایی بطول متوسط 20 متر دارای طول 125 متر می باشد.درصورتیکه در کارگاه روده پاک کنی بخش سورت کردن وجودداشته باشدعمل کالیبره و متره کردن بطور دقیق دراین قسمت انجام
می گیرد.مرحله دو بار گیری یک بازرسی سطحی جهت جدا کردن روده های خراب صورت می گیرد.
نمک سود کردن:
پس از دسته بندی روده ها کارگر مربوط به مرحله نمک سود کردن، روده ها را از میز دوباره بوسیله لگن به میز نمک سود کردن انتقال می دهد و پس از نمک سود کردن روده ها رادردسته های 5 تایی بسته بندی می کندوبه بشکه مخصوص انتقالمی دهد. پس از آب انداختن روده ها در بشکه به مدت دو روز و آبگیری به سردخانه انتقال می یابد.
مراحل سورتینگ روده شامل باز کردن روده، سورت کردن، متره کردن هنگ کشی و نهایتاً نمک سود کردن می باشد روده ها با کالیبره متعدد سورت شده و در سردخانه برای انتقال به مصرف آماده می شوند.
سیستم برطرف کردن بوهای حاصل از بخش تبدیل مواد مازاد:
این کارخانجات مشکلاتی فراهم نیاورد، الزاماً احداث کارخانه به دور از محل های
غیر مسکونی صورت می گرفت. ولی امروزه به دلیل ازدیاد جمعیت از یک طرف و دیگر ساکن شدن مردم در محلی که کار به دست می آید از طرف دیگر نمی توان هر چند گاه محل کارخانه را برچیده و به نقاط دیگری برد. برچیدن کارخانه علاوه بر صدمات مالی فراوان کندی کار و بعضاً موجب تعطیل شدن واحدهای مربوطه برای مدت زیادی می شود. که این موضوع نیز باعث خسارات اقتصادی خواهد بود. قبل از انتقال یک کارخانه لازم است تدابیری برای از بین بردن بوی بد ایجاد شود. با پیشرفت تکنولوژی، امروزه این امر در همه کشورهای پیشرفته میسر گردیده و قبل از بستن درب کارخانه و انتقال آن نسبت به آن اقدام می شود. امروزه در کشور آلمان بیش از 100 شرکت مهندسی وجود دارد که در روی این مسائل سخت مشغول کار می باشند و تا کنون نیز نتایج بسیار خوبی گرفته اند. وجود کارخانجات در مراکز شهرها و مناطق مسکونی این امر را به وضوح ثابت می کند.
روش تبدیل مواد مازاد:
برای تبدیل مواد مازاد به چربی و پودر خوراک دام از سه روش می توان استفاده کرد که عبارتند از روش خشک، روش با حلال، روش با بخار مستقیم.
روش خشک: این روش در خارج از کشور آلمان تجربه شده است و در امریکا به نام Dry - rendering و در انگلستان به نام Ivel - laabs معروف می باشد. در شکل زیر نمای خط تولید نشان داده شده است.
A محوطه کشتارگاه
B راکتور گرم کردن اولیه
C راکتور ثانویه
D اتوکلاو
E سینی تخلیه مواد
F مخزن کندانس
G پرس چربی
J تانک چربی
K مخزن ذخیره پودر
L خروج بوهای غیر قابل کندانس
ابتدا مواد مازاد اعم از استخوان های مانده امعاء و احشاء با لاشه های ضبطی توسط دستگاه خردکن تقریباً به اندازه یک فندق خرد شده و به اتوکلاو هدایت می شود. حرارت غیر مستقیم با بخار از طریق جدار دوم اتوکلاو و توسط حلزونی درون آن تامین می شود. فشار معمول 3 اتمسفر و درجه حرارت c 135 می باشد. کل عملیات که معمولا عمل استریلیزه شدن نامیده شده 30 تا 50 دقیقه طول می کشد. پس از آن مواد برای خشک شدن بهداخل اتوکلاو دیگر هدایت می شود. ظرفیت اتوکلاو ممکن است 1 تا 3 تن باشد. در کارخانجات بزرگ از ظرفیت 5-3 تن استفاده می شود. مقداری از بخار ایجاد شده از مدار خارج و کندانس و مابقی در فضا پخش می شود. مواد خشک شده دارای روغن و پودر می باشد که روغن حاصل توسط پرسهای هیدرولیک جدا شده و پودر برای بسته بندی آماده می باشد. از دکانتر و سانتری فیوژ نیز می توان استفاده کرد. امروزه واحدهای مختلفی وجود دارد که کاملاً درمدار بسته با سیستم دائم کارمی کند که نمونه آن درکارخانه Platting است که ماشین آلات آن ساخت کارخانه Stork از کشور دانمارک می باشد روغن و پودر حاصل از سیستم تقریباً خالص و درصد چربی در پودر حدوداً 10% است.
روش حلال:
این روش مدرن تر از روش قبلی می باشد با این تفاوت که در مرحله آخر عمل جداسازی با محلول پرکلراتیلن صورت می گیرد. امروزه بدلیل مصرف زیاد حلال و اقتصادی نمودن آن از این روش کمتر استفاده می شود.
روش بخار مستقیم: روش دیگری که در آلمان به مقدار بسیار کم معمول است تا روش بخار مستقیم می باشد. در این روش بخار مستقیماً به اتوکلاو هدایت می شود که در اثر آن چربی از سایر قسمتها جدا شده و مواد دیگری بصورت ژله در می آید. بهمین دلیل چربی در پایان دارای ذرات ریز پودر خوراک دام بوده و از کیفیت بسیار نامطلوبی برخوردار می باشد در ایران در اکثر کارخانجات تبدیل مواد مازاد از این روش استفاده می شود.
بوی حاصل از تبدیل مواد مازاد و روش جلوگیری از آن:
بطور کلی بوی مواد مازاد چه در اثر ماندن در روی زمین و چه در اثر ریختن، از تجزیه (Eiweiss) پروتئین بوجود می آید که در اثر آن گازهای بد تولید می شود. از جمله گازهای قلیایی مثل آمونیاک، آمین ها و گازهای اسیدی مثل ترکیبات گاز گوگرد و اسیدهای آلی طبیعی میزان بو بستگی به کهنه و تازه بودن مواد نیز دارد. هر چه مواد مصرفی تازه باشد بوی کمتری دارد مواد مانده دارای بوی تند تری هستند.
محلهای بوجود آمدن بو در کارخانه تبدیل مواد را می توان به چهار قسمت تقسیم کرد:
1- بوهایی که بعد از پخت بوجود می آیند در موقعی که اتوکلاو سرد می شود.
2- بوهایی که در موقع پر کردن و خالی کردن اتوکلاو بوجود می آیند.
3- بوهایی که از محل کشتارگاه بیرون می آیند.
4- بوهایی که از قسمت پودر حاصل می شود.
در قدیم برای خارج کردن بوها از سالن از فن های بزرگی استفاده می شد که مستقیماً این بوها به خارج از سالن هدایت می کرده غافل از اینکه این بوها در فضای اطراف پراکنده شده و موجب ناراحتی دیگران می گردید.
روشهای صنعتی برطرف کردن بو
روشهای زیادی برای از بین بردن بوهای ناشی از تبدیل مواد تجزیه گردیده که در اینجا به شرح سه روش معمول اشاره می کنیم:
الف - برج آهکی: برج آهکی تشکیل شده از یک دهلیز (برج) به شکل سیلندر به ارتفاع 5 متر و به قطر 5/1 تا 1/2 متر (ابعاد بستگی به ظرفیت تبدیل مواد و مقدار بوی حاصل شده دارد) که داخل آن از قطعه های سنگ آهک یا Dolomit پر شده. مقدار هوای برج بین 6000 تا 15000 متر مکعب در ساعت می باشد. از قسمت فوقانی برج آب به صورت اسپری تزریق می شود و از قسمت پایین بوی به همراه با مقداری گاز کلر وارد برج می گردد. گاز کلر با سنگ آهک ترکیب شده و تشکیل کلسیم کلرید و کلسیم هیپوکلرین می دهد. کلسیم هیپو کلریت مواد به بو را در اثر اکسیداسیون تجزیه کرده و از بین می برد و مقداری از آن نیز به صورت نمکهای کلسیم ته نشین می شود. بازه نیز کندانس شده و از دریچه پایین خارج می شوند. در حال حاضر در آلمان 7 برج آهکی در کارخانجات تبدیل مواد مازاد وجود دارد که مشغول به کار می باشند.
ب - روش شیمیایی: این روش توسط کارخانه Korting هانور ابداع شده است که در این روش از سه دهلیز (برج) استفاده شده است. در مرحله اول کندانس شدن مقداری از بوها می باشد.
مهندس رضا محمودی متخصص طراحی و ساخت کشتارگاه صنعتی
۰۹۱۲۶۳۴۲۴۷۰
